Zdaniem Pracodawców RP obowiązujące przepisy dotyczące czasu pracy są przestarzałe i nie odpowiadają dzisiejszym potrzebom firm. 7 lutego w siedzibie organizacji odbyła się debata pt. „Problemy ze stosowaniem przepisów o czasie pracy. Propozycja zmian”. Podczas spotkania eksperci dyskutowali o konieczności dostosowania przepisów Kodeksu pracy do wymogów współczesnej gospodarki.
Czas pracy jest uznawany za jedno z najbardziej skomplikowanych zagadnień polskiego prawa pracy. - Często tylko eksperci z długoletnim doświadczeniem potrafią rozszyfrować ich znaczenie, a więc dokonać prawidłowej wykładni. Nic więc dziwnego, że wielu pracodawców ma trudności z zastosowaniem tych przepisów w praktyce. Niejasności terminologiczne i problemy praktyczne wpływają na niski poziom legislacyjny całej regulacji - uważa ekspert Pracodawców RP, dr mec. Monika Gładoch. Aby uczynić przepisy o czasie pracy bardziej zrozumiałymi, Pracodawcy RP proponują doprecyzowanie definicji doby pracowniczej. Ich zdaniem ułatwieniem w organizacji pracy zmianowej oraz dnia wolnego od pracy powinny być 24 kolejne godziny wolne od świadczenia pracy, poczynając od godziny, w której pracownik zakończył pracę dnia poprzedniego.
Eksperci organizacji proponują także wprowadzenie prawa do rozliczania godzin nadliczbowych i dnia wolnego od pracy w dłuższym okresie - także w następnym okresie rozliczeniowym. Przekonują, że takie rozwiązanie z pewnością wpłynęłoby korzystnie na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Nierzadko bowiem pracodawca ze względu na problemy organizacyjno-techniczne nie ma możliwości oddania czasu wolnego do końca okresu rozliczeniowego. Rozwiązania istotne z punktu widzenia elastycznego gospodarowaniem czasem pracy wprowadzono w tzw. ustawie antykryzysowej, która obowiązywała do końca 2011 r. To właśnie te regulacje cieszyły się największym zainteresowaniem wśród pracodawców. - Wynikało to z faktu, że pozwalały one na właściwe wykorzystywanie istniejących zasobów kadrowych przy wahaniach koniunktury - wyjaśnia dr Monika Gładoch.
Najbardziej popularnym rozwiązaniem okazała się możliwość stosowania wydłużonych, do 12 miesięcy, rozkładów czasu pracy. Z danych Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że z prawa do wydłużenia okresów rozliczeniowych skorzystało przeszło 1070 firm. Korzystnym rozwiązaniem okazały się także regulacje, dotyczące indywidualnego rozkładu czasu pracy, który przewiduje różne godziny rozpoczynania i kończenia pracy oraz umożliwia godzenie pracy z opieką nad dzieckiem. Dlatego też Pracodawcy RP postulują wprowadzenie na stałe obydwu tych rozwiązań.
Podczas debaty w dniu 7 lutego dr Krzysztof Stefański z Katedry Prawa Pracy Uniwersytetu Łódzkiego przedstawił ekspertyzę dotyczącą regulacji czasu pracy i propozycji zmian. Zwrócił uwagę, że obecne przepisy są nieprecyzyjne, okresy rozliczeniowe są zbyt krótkie, a okresy odpoczynku sztywne. Brakuje też elastycznego pojęcia doby i tygodnia, a także mamy zbyt restrykcyjne przepisy dotyczące zatrudniania w godzinach nadliczbowych oraz w niedziele i święta. Podkreślił także działania ustawodawcy, który wprowadził elementy uelastyczniania czasu pracy poprzez wprowadzenie przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, przedłużenia niektórych okresów rozliczeniowych, czy też zmiany systemu równoważonego czasu pracy. Ustawodawca - w zakresie godzin nadliczbowych - umożliwia rekompensowanie pracy czasem wolnym z inicjatywy pracodawcy, rezygnację ze sztywnego, 4-godzinnego limitu dobowego, a także umożliwia powiększenie limitu rocznego. Dr Stefański przedstawił także propozycje uelastycznienia kodeksowej regulacji czasu pracy w czterech obszarach: okresu odpoczynku, okresu rozliczeniowego, pracy w godzinach nadliczbowych i kont czasu pracy. Zaproponował wprowadzenie nowych wyjątków od obowiązku udzielania odpoczynku dobowego i tygodniowego np. dla pracowników zatrudnionych w ramach systemu przerywanego czasu pracy, pracowników, których miejsca pracy i miejsca zamieszkania są odległe od siebie lub różne miejsca pracy są od siebie odległe, a także dla pracowników zatrudnionych w niektórych branżach m.in. w turystyce, poczcie i telekomunikacji, rolnictwie i hodowli, transporcie miejskim, wywozu i utylizacji odpadów. Zaproponował możliwość wprowadzenia 14-dniowego okresu rozliczeniowego, a także przedłużenie okresów rozliczeniowych w podstawowym systemie czasu pracy oraz rezygnację z 1-miesięcznego – na rzecz 3-miesięcznego – okresu rozliczeniowego w systemie równoważonego czasu pracy.
Zdaniem dr. Stefańskiego korzystne byłoby przedłużenie okresów rozliczeniowych do trzech miesięcy w systemach wprowadzanych na wniosek pracownika: w systemie skróconego tygodnia pracy oraz w systemie pracy weekendowej. Oczywiście konieczne są gwarancje dla pracowników w postaci zachowania udziału reprezentacji pracowników w ustalaniu okresów rozliczeniowych oraz zakazu przedłużania okresów rozliczeniowych, jeśli zagrażałyby one zdrowiu lub bezpieczeństwu pracowników. Zwrócił też uwagę na godziny nadliczbowe, a dokładniej rzecz biorąc na wprowadzenie możliwości ustalania indywidualnego rozkładu czasu pracy, w postaci możliwości rozpoczynania pracy dwukrotnie w czasie doby. Taka praca nie byłaby uznawana za pracę w godzinach nadliczbowych. Gwarancjami dla pracownika byłyby: wprowadzenie możliwości ustalania rozkładów w porozumieniach zbiorowych, zakaz naruszania okresów wypoczynku oraz możliwość wprowadzania indywidualnych rozkładów z inicjatywy pracodawcy i pracownika.
Dobrym rozwiązaniem byłoby wprowadzenie do polskiego porządku prawnego indywidualnych kont czasu pracy. - To rozwiązanie znane jest od lat w wielu europejskich krajach. Z pewnością dotrze także do nas - mówił podczas spotkania dr Krzysztof Stefański. Należności byłyby objęte gwarancjami wynikającymi z ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych, a także ubezpieczenie wartości konta czasu pracy, za które zapłaci pracodawca.
(źr. Informacja Pracodawców RP na temat Debaty „Problemy ze stosowaniem przepisów o czasie pracy. Propozycja zmian”, 7 luty 2012)
Więcej na temat czytaj:
Zarządzanie czasem pracy w świetle obowiązujących przepisów (cz. I)
Czas pracy w trakcie podróży służbowej - Zarządzanie czasem pracy cz.II
Czas pracy kierowców - jak przygotować się do kontroli Inspekcji Pracy?
Zagraniczne wczasy podczas pracy tymczasowej?
