Naturalne jest, że osoby niepełnosprawne chcą również pracować i coraz więcej tych osób poszukuje pracy. Niestety wspierające ich aktywizację programy, na które w ciągu ostatnich trzech lat wydano 300 mln zł, nie przynoszą wystarczających efektów. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę w urzędach pracy, gdzie rejestrowały się niepełnosprawne osoby, ale po odbyciu stażu tylko niektóre z nich uzyskiwały zatrudnienie.
W latach 2007-2010 (I półrocze) Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) współfinansował 5 dużych programów wspierających aktywizację osób niepełnosprawnych. W ramach tych programów oraz innych, mniejszych przedsięwzięć organizacje pozarządowe otrzymały prawie 300 mln zł. NIK ocenia, że środki te zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem. PFRON również prowadził akcje promocyjne, rozpowszechniając wiedzę o wdrażanych programach. Mimo to NIK stwierdziła, że wdrażane programy miały wady. Przede wszystkim zabrakło rzetelnej analizy potrzeb, które miałyby być zaspokojone w efekcie realizacji założeń do programu. Programy wdrażane były także bez wiedzy o liczbie potencjalnych uczestników i bez odpowiedniej symulacji kosztów. Dodatkowo w trakcie samej realizacji programów także dochodziło do nieprawidłowości. NIK krytycznie ocenia przypadki zmiany zasad współpracy z organizacjami pozarządowymi w trakcie trwania programu. Chodzi o zmniejszanie przyznanych im kwot czy dokonywanie rozliczeń z opóźnieniem. W niektórych przypadkach opóźnienia w rozliczeniu sięgały nawet trzech lat. Doprowadziło to do wycofania się niektórych organizacji ze współpracy z PFRON.
Urzędnicze bariery
NIK miała także zastrzeżenia co do braku oceny efektywności poszczególnych programów. Na przykład program „Trener Pracy”, którego cel został sformułowany w taki sposób, że był niemierzalny, co praktycznie uniemożliwiło określenie stopnia jego realizacji. Izba zwraca także uwagę na malejącą efektywność instrumentów sprzyjających zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, chociaż w większości skontrolowanych urzędów pracy liczba zarejestrowanych osób niepełnosprawnych z roku na rok rosła. Na przykład odsetek stażystów, którzy zostali zatrudnieni po odbyciu dofinansowywanego przez PFRON stażu, spadł z 71,5 proc. w 2007 r. do 36 proc. w roku 2010. Co gorsza! Niepełnosprawni mają także utrudniony dostęp do urzędów ze względu na istotne przeszkody. NIK zwraca uwagę na poważne bariery architektoniczne, które wystąpiły w połowie skontrolowanych budynków. Wśród nich były urzędy miast, urzędy gminy i powiatowe urzędy pracy. Dzięki pracom dostosowawczym usunięto tam bariery z głównych pomieszczeń. Jednak pozostałe pomieszczenia i kondygnacje nie zostały do tej pory odpowiednio przystosowane. Z tego powodu wielu urzędów w dalszym ciągu nie można uznać za miejsca przyjazne osobom niepełnosprawnym. - podsumowuje swój raport NIK.
(źr. NIK, raport dostępny na stronie: www.nik.gov.pl)