Obraz inwestycji w 2012 r. jest pełen paradoksów. Z jednej strony oddano do użytku setki kilometrów dróg i autostrad, przyspieszono modernizację kolei, a samorządy kończyły projekty finansowane ze środków unijnych. Tak z drugiej strony - nakłady na inwestycje spadały w każdym kolejnym kwartale i już w III kwartale były ujemne. Ekonomiści największych polskich banków przewidują, że to początek trendu, który będzie kontynuowany w przyszłym roku. Wynika to przede wszystkim z wyczerpującego się źródła unijnego dofinansowania.
Pogarszające się warunki na rynkach zewnętrznym i krajowym przyczyniły się do przyjęcia przez biznes mało aktywnej postawy. Pomimo, że Polska awansowała w rankingu Doing Business, jednak nadal ponad 50 państw stwarza korzystniejsze warunki dla biznesu. Potrzebne są deregulacje, najlepiej w modelu UE+0, i poprawa klimatu dla przedsiębiorczości. Pozytywem dla przedsiębiorców było jedynie przyjęcie tzw. trzeciej ustawy deregulacyjnej, która wprowadza m.in. rozwiązania sprzyjające rozładowaniu zatorów płatniczych w gospodarce. Ustawa stanowi kontynuację działań Ministerstwa Gospodarki, mających na celu znoszenie barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców.
Pozytywy:
Uchwalenie ustawy o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (tzw. trzecia ustawa deregulacyjna).
Negatywy:
Podwyższenie składki rentowej po stronie pracodawcy, zaniechanie reformy finansów publicznych – brak woli do przejrzenia strony wydatkowej budżetu i ograniczenia zbędnych zobowiązań.
Prawo pracy
Rok 2012 upłynął pod hasłem czasu pracy – od spotkań roboczych, przez negocjacje w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych, aż po projekt przedstawiony w grudniu przez resort pracy i polityki społecznej. Projekt Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej przewiduje wprowadzenie na stałe do Kodeksu pracy dwóch rozwiązań, które sprawdziły się w okresie obowiązywania tzw. ustawy antykryzysowej. Chodzi tu o możliwość stosowania 12-miesięcznych okresów rozliczeniowych oraz ruchomego czasu pracy. Istotne jest to, że rozwiązania te będą mogły zostać wprowadzone jedynie w drodze układu zbiorowego pracy lub porozumienia. W opinii Pracodawców RP taki zapis przyniesie korzyści dla obu stron oraz wzmocni dialog autonomiczny na poziomie zakładu pracy.
Dłuższe okresy rozliczeniowe ułatwiają funkcjonowanie firm w okresie spadku zamówień, pozwalają również efektywnie wykorzystać zasoby kadrowe. Dzięki temu rozwiązaniu udało się w okresie spowolnienia gospodarczego uratować wiele miejsc pracy. Natomiast ruchomy czas pracy zakłada różne godziny rozpoczynania i kończenia pracy, co pozwala na godzenie pracy z innymi obowiązkami (np. rodzinnymi lub dokształcaniem się pracowników).
Jednakże z uwagi na spowolnienie gospodarcze oraz pogarszającą się sytuację na rynku pracy potrzebne są konkretne instrumenty prawne, które ułatwią elastyczne gospodarowanie czasem pracy, zwiększą konkurencyjność firm, ale przede wszystkim umożliwią ochronę miejsc pracy. Dlatego też w ocenie Pracodawców RP niezwykle istotne jest to, aby zaproponowane zmiany jak najszybciej weszły w życie.
W 2012 r. zabrakło konkretnych inicjatyw legislacyjnych w zakresie przepisów regulujących zbiorowe stosunki pracy, nie udało się także zmienić problematycznych przepisów dotyczących telepracy.
Pozytywy:
Przedstawienie przez MPiPS projektu nowelizacji kodeksowych przepisów o czasie pracy.
Negatywy:
Brak inicjatywach legislacyjnych dotyczących telepracy.
Brak inicjatyw legislacyjnych w zakresie zbiorowego prawa pracy.
Walka z bezrobociem
Rok 2012 obfitował w interesujące inicjatywy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Dotyczą one w szczególności programów pilotażowych skierowanych do młodych bezrobotnych, osób powyżej 50. roku życia i osób niepełnosprawnych.
Jednym z ciekawszych pomysłów był program „Twoja kariera, twój wybór”, w ramach którego państwo finansuje półroczny staż, a przez kolejne sześć miesięcy koszty zatrudnienia ponosi już pracodawca, przy czym na koniec otrzymuje on bonus finansowy. Ponadto, aby zachęcić pracowników do większej mobilności, resort pracy zdecydował się na stosowanie zachęt finansowych o zróżnicowanej wysokości w zależności od warunków i odległości miejsca pracy od miejsca zamieszkania. Dodatkowe pieniądze mają pomóc pracownikowi na starcie przy wynajęciu mieszkania i utrzymaniu się. W 2012 r. dużo się mówiło o sytuacji osób starszych na rynku pracy. Znaleźliśmy się wśród trzech krajów UE, które wykazały się najintensywniejszymi działaniami w zakresie polityki senioralnej, przy czym jedynie nasze państwo nie tylko zdołało stworzyć specjalny program na rzecz aktywizacji osób starszych, lecz także go wdrożyło. Warto też podkreślić ratyfikację przez Polskę Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.
Pracodawcy RP negatywnie oceniają nieefektywne wykorzystanie środków z Funduszu Pracy oraz ich blokowanie przez Ministra Finansów w celu ograniczania deficytu budżetu państwa. Taki stan rzeczy jest szczególnie niepokojący zwłaszcza z uwagi na obecną trudną sytuację na rynku pracy i ciągle rosnące bezrobocie.
Pozytywem jest z kolei pojawienie się poselskiego projektu nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zakładającego obligatoryjne „uwolnienie” środków Funduszu Pracy w wysokości uzależnionej od bieżącej stopy bezrobocia.
Pozytywy:
Zainicjowanie pilotażowego programu „Twoja kariera, Twój wybór”.
Podwyższenie i zrównanie wieku emerytalnego.
Stworzenie i wdrożenie rządowego programu na rzecz aktywności społecznej osób starszych (ASOS) na lata 2012–2013.
Ratyfikacja przez Polskę Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.
Negatywy:
Niewydolność państwowych urzędów pracy.
Nieefektywne i zbyt ograniczone wykorzystywanie środków z Funduszu Pracy.
(Źr. Pracodawcy RP)
