W roku 2011 liczba przetransportowanych intermodalnie towarów wzrosła w Polsce o około 30 proc. w porównaniu do roku 2010. Pokazuje to, że rodzima branża TSL widzi konieczność stosowania europejskich praktyk na gruncie krajowym. Rozwój transportu kombinowanego w kraju mógłby być jeszcze szybszy, niestety Polska jest jednym z nielicznych krajów UE, gdzie środki na remonty i rozbudowę infrastruktury kolejowej są w ogromnej większości pozyskiwane z opłat przewoźników za dostęp do torów, a nie z rządowych grantów. Co państwo może zrobić w tej sytuacji?
Polska branża TSL musi zmierzyć się z konsekwencjami wieloletniej stagnacji w rozwoju towarowych połączeń kolejowych, co pośrednio wpływa na kondycję przewozów intermodalnych. Sieć polskich terminali przeładunkowych, przeznaczonych dla transportu kombinowanego, nie jest dostatecznie gęsta (trzykrotnie mniejsza niż w Niemczech), a wyposażenie terminali niewystarczające. W konsekwencji przewozy kolejowe są nadal zbyt drogie, niepunktualne i tym samym niekonkurencyjne do przewozów kołowych.
Ułatwienia ze strony państwa w zakresie inwestycji w zaplecze intermodalne, takie jak place depot oraz ingerencja w ograniczenie stawek za wykorzystanie torów, wydają się być w tej sytuacji najkorzystniejszym posunięciem rządu. Biorąc pod uwagę fakt, że remont i rozwój infrastruktury kolejowej przekracza możliwości firm prywatnych, zmuszonych do dodatkowych opłat za utrzymanie sieci kolejowej, rząd powinien pomagać przedsiębiorcom, finansując modernizację infrastruktury z pieniędzy budżetowych i dotacji unijnych.
Intermodal z korzyścią dla wszystkich
Przewozy intermodalne przynoszą bowiem korzyści nie tylko przedsiębiorcom – na takim sposobie przemieszczania dużej ilości ładunków zyskuje cały kraj. Plusy transportu kombinowanego z perspektywy państwa to odciążenie przeładowanych polskich dróg oraz o wiele większa przyjazność dla środowiska. Ponadto, koleją można przewieźć za jednym razem zdecydowanie większą ilość towarów, co usprawnia ich płynność. Warto więc inwestować, co rząd robi. Wymagane jest jednak usystematyzowanie działań.
Państwo polskie w ostatnich czasach postawiło na modernizację kolei, aczkolwiek nie uzgodnione z przedsiębiorcami remonty i rozbudowa sieci powodują problemy w przewozach i w wywozie pożądanego wolumenu ładunków z terminali morskich. Wystarczy przypomnieć niedawną próbę blokady Portu Gdynia przez jednoczesną modernizację dwóch ważnych kolejowych połączeń kontenerowych. Kwestią nie cierpiącą zwłoki wydaje się być podjęcie współpracy państwa z kolejowymi spółkami, mającej przeciwdziałać podobnym sytuacjom. Remonty i usprawnienia są ważne, nie mogą jednakże paraliżować portów, gdyż w łatwy sposób można doprowadzić do zaprzepaszczenia uprzednio wypracowanych dobrych wyników w przeładunkach.
Przede wszystkim odpowiednie korzystanie z funduszy unijnych
Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sławomir Nowak przedstawił niedawno plan rządowych wydatków na modernizację i rewitalizację kolei w latach 2013-2015. Według przyjętych założeń – w ciągu najbliższych trzech lat – na inwestycje w linie kolejowe trafi z budżetu państwa aż 26,5 mld zł. Kolejne 3,5 mld zł to środki, jakie państwo chce przeznaczyć na nowoczesny tabor. Choć większość pieniędzy z rządowych i europejskich dotacji pochłonie modernizacja sieci połączeń osobowych, możemy liczyć także na dofinansowanie linii obsługiwanych przez przewoźników towarowych. W świetle dalszego rozwoju przewozów intermodalnych w Polsce wiadomość ta daje nadzieję na coraz szybsze dostosowanie polskiej kolei do standardów europejskich. Polski rząd powinien kontynuować przyjętą linię zmian z naciskiem na tworzenie dalszych ułatwień w segmencie transportu kombinowanego. W kwestii tej może on liczyć na przychylny stosunek Unii Europejskiej – wymagane jest więc konsekwentne zabieganie o kolejne fundusze unijne.
Ważne kwestie w dalszym rozwoju transportu intermodalnego:
pomoc finansowo-organizacyjna państwa w rozwoju infrastruktury kolejowej i w rozwoju terminali przeładunkowych,
efektywne pozyskiwanie środków unijnych w ramach Funduszu Spójności,
promowanie rozwoju i wdrażania jednolitych systemów informatycznych w celu poprawy jakości i kontroli przewozów,
ułatwienia i współpraca z sektorem prywatnym przy inwestycjach w zaplecze intermodalne,
dotacje na dalszy rozwój firm inwestujących w rozwój transportu intermodalnego
zwrócenie szczególnej uwagi na region „ściany wschodniej”, gdzie infrastruktura kolejowa jest uboga i hamuje rozwój regionu.
(Komenetrz: Tomasz Szmid, prezes zarządu Balticon SA)
