Główny Urząd Statystyczny opublikował raport dotyczący wypadków przy pracy w roku 2015. W 2015 roku zarejestrowano ponad 87,6 tys. osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy, w tym 304 osoby w wypadkach ze skutkiem śmiertelnym i 502 osoby z ciężkimi obrażeniami ciała. Liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy w branży Transport i Magazynowanie wyniosła w roku 2015 ponad 6,2 tys. zdarzeń. Straty jakie ponieśli przedsiębiorcy z tej branży sięgnęły ok. 7,3 mln zł i ponad 4,4 tys. roboczogodzin.
W stosunku do roku poprzedniego zmniejszyła się ogólna liczba osób poszkodowanych (o 1,1 proc.), natomiast zwiększyła się liczba osób poszkodowanych w wypadkach ze skutkiem śmiertelnym (o 15,6 proc.). W 2015 roku zwiększył się tez udział kobiet w ogólnej liczbie osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy do 37,3 proc. (z 36,9% w 2014 r.). Udział liczby młodocianych natomiast w ogólnej liczbie osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy pozostał na tym samym poziomie w stosunku do poprzedniego roku i stanowił 0,1 proc. Największy spadek odnotowano w sekcji Budownictwo (sekcja F), w której liczba poszkodowanych zmniejszyła się o 7,8 proc., a liczba pracujących wzrosła o 2,4 proc. Wskaźnik częstości wypadków obniżył się z 7,68 do 6,96. Wskaźnik wypadkowości ogółem dla mężczyzn (liczba poszkodowanych mężczyzn na 1000 pracujących mężczyzn w Polsce) wyniósł 8,62 (w 2014 r. – 8,99), a dla kobiet (liczba poszkodowanych kobiet na 1000 pracujących kobiet w Polsce) stanowił 5,62 (w 2014 r. – 5,77). Najwyższe wskaźniki częstości wypadków przy pracy ogółem (bez pracowników cywilnych jednostek budżetowych prowadzących działalność w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa publicznego) wystąpiły w województwach: dolnośląskim (9,49), warmińsko--mazurskim (9,32), wielkopolskim (8,81) oraz kujawsko- -pomorskim (8,47) i zachodniopomorskim (8,47). W wypadkach śmiertelnych natomiast, najwyższe wskaźniki częstości wypadków przy pracy wystąpiły w województwach: świętokrzyskim (0,038), pomorskim (0,037), opolskim (0,036) oraz kujawsko-pomorskim (0,035).
Jak wynika z badania GUS, w 2015 roku większość osób poszkodowanych w Polsce wykonywała pracę w zakładach o liczbie pracujących od 1 do 249 osób (61 proc.), w tym w zakładach o liczbie pracujących 50 do 249 osób liczba osób poszkodowanych wyniosła 34,6 proc. Podobne relacje zaobserwowano w większości sekcji gospodarki narodowej. Analiza osób poszkodowanych w wypadkach ze skutkiem śmiertelnym wykazała, iż w grupie zakładów liczbie pracujących od 1 do 249 osób odnotowano aż 81,3 proc. wszystkich wypadków śmiertelnych zaistniałych w 2015 roku. Odsetek ten jest o 4,5 punktu procentowego większy niż w 2014 roku.
W 2015 roku zmniejszył się udział mężczyzn zarówno w ogólnej liczbie osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy z 63,1 proc. w roku 2014 do 62,7 proc., jak i w prywatnym sektorze własności (odpowiednio: z 71,1 proc. do 70,2 proc.). Wśród kobiet natomiast, w 2015 r. zaznaczył się wzrost udziału w ogólnej liczbie poszkodowanych z 36,9 proc. w 2014 r. do 37,3 proc. Podobne relacje wystąpiły w sektorze prywatnym gospodarki narodowej (odpowiednio: z 28,9 proc. w do 29,8 proc.).
Najwięcej ludzi ulega wypadkom w wieku...
Nadal najliczniejszą grupę poszkodowanych stanowiły osoby w wieku 25–34 lata (26,5 proc.), w której 55,2 proc. stanowili pracownicy dwóch sekcji gospodarki narodowej: Przetwórstwo przemysłowe oraz Handel hurtowy; naprawa pojazdów samochodowych. Na drugim miejscu znalazła się grupa osób w wieku 35–44 lata (25,4 proc.), gdzie również najliczniejszą grupę poszkodowanych (48,6 proc.) stanowili pracownicy tych samych sekcji, które wyróżniły się w grupie wieku 25–34 lata. Wśród mężczyzn, podobnie jak w całej populacji poszkodowanych w 2015 roku, najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 25–34 lata (29,9 proc. ogólnej liczby poszkodowanych mężczyzn). W grupie tej 59,9 proc. stanowili: robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków). Mężczyźni w następnym dziesięcioletnim przedziale wieku (35-44 lata) stanowili 24,9 proc. populacji poszkodowanych mężczyzn, a wśród nich 48,8 proc. to pracownicy tych samych grup zawodów, w których wydarzyły się wypadki w poprzedniej grupie wieku. Wśród kobiet natomiast, dominującą okazała się grupa osób poszkodowanych w wieku 45–54 lata (28 proc.), w której 57,5 proc. to: specjaliści do spraw zdrowia, specjaliści do spraw nauczania, sprzedawcy i pokrewni, robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni, operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych oraz pomoce domowe i sprzątaczki.
Wśród poszkodowanych w wypadkach ze skutkiem śmiertelnym, najwięcej ofiar odnotowano w grupie operatorów i monterów maszyn i urządzeń. Odsetek ten stanowią kierowcy i operatorzy pojazdów, tj. 23,7 proc. ogółu wypadków śmiertelnych w kraju (22,1 proc. w 2014 r.). Wypadki przy pracy ze skutkiem śmiertelnym wśród osób o stażu nieprzekraczającym 3 lata stanowiły aż 51,6 proc., w tym 37,8 proc. to osoby o stażu 1 rok i mniej. Na tak duży odsetek poszkodowanych w wypadkach ze skutkiem śmiertelnym, o stażu pracy nieprzekraczającym 3 lata, miały wpływ głównie osoby poszkodowane. Byli to pracownicy firm z branż: Administrowanie i działalność wspierająca (90 proc. wszystkich poszkodowanych w tej sekcji); Transport i gospodarka magazynowa (71,4 proc.); Handel; naprawa pojazdów samochodowych (57,1 proc.) oraz Przetwórstwo przemysłowe (51,3 proc.).
198 przyczyn na 100 wydarzeń wypadkowych
Większość zdarzeń jest spowodowana przez ludzi w wyniku utraty kontroli nad zagrożeniem lub nad własnym zachowaniem. Są to głównie sytuacje, w których istotne znaczenie ma brak porządku na stanowisku pracy, na składowiskach, na drogach transportowych, itp. Każdy wypadek przy pracy jest wynikiem jednego wydarzenia, ale najczęściej kilku przyczyn, w związku z czym suma przyczyn jest większa od ogólnej liczby wypadków. W 2015 r. odnotowano 198 przyczyn na 100 wydarzeń wypadkowych. Jednym z kluczowych zagadnień związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników jest organizacja pracy i kultura bezpieczeństwa. Wśród ogółu zidentyfikowanych przyczyn wypadków przy pracy w 2015 roku – 86,6 proc. stanowiły przyczyny związane bezpośrednio lub pośrednio z tym problemem (w 2014 –86,1 proc.). Przyczyny te są kwalifikowane w następujących grupach: nieprawidłowe zachowania pracownika, niewłaściwa ogólna organizacja, brak lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym, nieużywanie sprzętu ochronnego, niewłaściwe, samowolne zachowanie się pracownika i jego zły stan psychofizyczny. Ponad połowę liczby przyczyn powodujących wypadki przy pracy w Polsce, od szeregu lat, stanowi grupa nieprawidłowych zachowań pracownika. Głównie jest to niedostateczna koncentracja uwagi na wykonywanej czynności stanowiła - 25,6 proc., zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem – 21,6 proc., nieznajomość zagrożenia i zasad bhp oraz niewłaściwe tempo pracy i brak doświadczenia – 6,8 proc. Dość liczną grupę (9,9 proc. wszystkich przyczyn powodujących wypadki w 2015 r.) stanowiła niewłaściwa ogólna organizacja pracy i organizacja stanowiska pracy, w której znaczna część osób została poszkodowana na skutek uderzenia przez obiekt w ruchu. Mniej liczną grupę przyczyn, ale równie istotną, stanowiły przyczyny niezwiązane z czynnikiem ludzkim, tj. niewłaściwy stan czynnika materialnego (8,6 proc. ogólnej liczby przyczyn w 2015 r.).
Znaczna część przyczyn wypadków to związane z niewłaściwą eksploatacją urządzeń, tj.: nadmierna eksploatacja, niedostateczna konserwacja oraz niewłaściwe naprawy i remonty (23,8 proc.).
(red /źr. GUS)
