Aż 63 proc. sukcesorów deklaruje chęć zachowania rodzinnego charakteru firmy, ale dla 37 proc. cel ten można pogodzić z zaangażowaniem inwestorów zewnętrznych - wynika z raportu „Nowe pokolenie w firmach rodzinnych. Rozwój i zachowanie rodzinnych wartości”, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte. Czy sukcesorzy w firmach rodzinnych są przygotowani do przejęcia władzy? Z jakimi wyzwaniami będą się mierzyć? – na te oraz inne pytania próbowali odpowiedzieć paneliści, organizowanej przez Deloitte dyskusji podczas XXVI Forum Ekonomicznym w Krynicy-Zdroju.
Firmy rodzinne muszą zachowywać równowagę pomiędzy realizacją celów biznesowych (takich jak wzrost przychodów, dalsza profesjonalizacja zarządzania i innowacje), a rodzinnych (takich jak np. zachowanie rodzinnych wartości, ochrona rodzinnego majątku, zapewnienie długoletniego bezpieczeństwa finansowego rodziny). Sukcesorzy biorący udział w badaniu Deloitte wskazywali na dużą wagę celów pozafinansowych, takich jak niezależność zarządzania (wskazanie 3,6 w skali od 1 do 5) czy niezależność własnościową (wskazanie 4,1). - Oddanie różnych obszarów firmy do zarzadzania ekspertowi z zewnątrz jest na pewnym etapie rozwoju firmy konieczne. Jako rodzina zachowaliśmy jednak pełną decyzyjność, mimo powierzenia stanowisk w zarządzie oraz radzie nadzorczej zewnętrznym ekspertom. Kluczowe jest bowiem zatrudnianie menadżerów rozumiejących i zgadzających się z wizją właścicieli – mówi Paweł Orfinger, dyrektor ds. rozwoju i nowych inwestycji, członek zarządu Hotele SPA Dr Irena Eris.
- Właścicielowi, który zbudował biznes nigdy nie jest łatwo dopuścić do władzy zewnętrznych menedżerów. Nam udało się pozostać firmą rodzinną w sensie właścicielskim, a jednocześnie osiągnąć znaczący profesjonalizm w zarządzaniu. Mamy szeroki, dziewięcioosobowy zarząd, w którym każdy jest wysokiej klasy specjalistą. Nie pamiętam sytuacji, żebym użył swej władzy, aby „przepchnąć” jakiś pomysł wbrew pozostałym członkom zarządu. Podejmujemy decyzje drogą negocjacji do momentu, aż wszyscy się zgodzimy – mówił w Krynicy - Artur Czepczyński, prezes zarządu spółki ABC-Czepczyński.
Rodzinność w biznesie?
Największym priorytetem w pytaniu o niefinansowe cele sukcesorów jest zachowanie rodzinnego charakteru firmy (wskazanie 4,3). - Rodzinny charakter jest bardzo istotny, bo działa in plus, pokazuje pewną historię. Nie zawsze chcemy mieć do czynienia z firmami anonimowymi. Najczęściej nie wiemy, jaki jest to kapitał. Ta istotność uwidacznia się w postawach kontrahentów, którzy przejawiają większe zaufanie do firm rodzinnych. Jeśli partner w negocjacjach jest osobą związaną z właścicielami, to dużo łatwiej się rozmawia, bo daje on gwarancje na dłuższą współpracę – tłumaczy Bartłomiej Skrzydlewski, dyrektor sprzedaży w firmie Amplus.
Sukcesorzy w firmach rodzinnych wydają się być świadomymi wyzwań przed nimi stojących. Wyzwania te dotyczą różnych obszarów działania firmy. Najczęściej ankietowani wskazywali na zbudowanie świadomości, zarówno wśród pracowników, jak też założycieli, że następcy mają odpowiednie umiejętności do prowadzenia biznesu i będą w stanie zapewnić ciągłość działań ustalonych przez poprzedników. - Wyzwaniem dla sukcesora jest zmiana mentalności zespołu pod swoim przywództwem, zaznajomienie pracowników z nową perspektywą zarządczą i strategiczną. Sukcesor często jest porównywany do dawnych liderów. Bez dostosowania mentalności pracowników do nowej wizji firmy, konflikt miedzy nowym właścicielem a pozostałymi współpracownikami jest bardzo prawdopodobny. Nowy model biznesowy musi być zrozumiały dla osób, które pracowały z poprzednikami. Jest to praca do wykonania dla nowego lidera - uważa Marcin Ochnik, prezes zarządu Ochnik Sp. z o. o.
Często wskazywanym wyzwaniem była również deklarowana chęć pomnażania dorobku firmy przy jednoczesnym utrzymaniu czynnika rodzinnego, odróżniającego firmę od konkurencji. Jednocześnie sukcesorzy chcieliby zdobyć nie tylko zaufanie, ale także zaangażowania starszego pokolenia, aby móc kierować firmę nowe tory, zachowując przy tym szacunek dla dokonań poprzedniego pokolenia.
Wskazywane przez sukcesorów wyzwania dotyczące sfery biznesowej dotyczą angażowania kadry kierowniczej z zewnątrz czy zdobywania zewnętrznego doświadczenia. Sukcesorzy chcą także lepiej wykorzystywać nowe technologie celem maksymalizacji przychodów. Często wspominanym celem biznesowym jest przekształcenie firmy w firmę międzynarodową. Ekspansja zagraniczna firm rodzinnych jest wskazywana przez sukcesorów, jako najwyższy priorytet inwestycyjny na kolejne 5 lat (20 proc. wskazań). - Naszą strategią jest wejście w wysoko przetworzone produkty. Tu widzę spory potencjał mojej firmy, a także innych polskich firm. To klucz do międzynarodowej ekspansji. Jednym z elementów koniecznych, aby ten plan się powiódł jest zmiana kultury myślenia o naszych produktach. My Polacy mamy problem z mentalnością, często jesteśmy dużo lepsi, niż nam się wydaje. Jeśli zmienimy kulturę myślenia o naszych produktach, łatwiej będzie nam mierzyć się z międzynarodowa konkurencją - podkreśla Jakub Prozner, prezes zarządu, Promet S.A.
O badaniu: w okresie od połowy stycznia do końca marca 2016 r. Centrum Deloitte ds. Firm Rodzinnych w Regionie Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki (EMEA) przeprowadziło 92 osobiste wywiady pogłębione z należącymi do młodego pokolenia przedstawicielami firm rodzinnych z 19 krajów w regionie EMEA. Tematy poruszane podczas rozmów obejmowały sukcesję, zarządzanie, ryzyko, strategię, rozwój i innowacje.
(źr. Deloitte)
