Rok 2015 był okresem ożywionego rozwoju gospodarczego w Europie Środkowej. Najszybciej rozwijały się Czechy, w najgorszej sytuacji jest Ukraina. Przychody 500 największych firm w regionie odnotowały w tym czasie wzrost aż o 3,5 proc. wobec symbolicznego (0,3 proc.) w 2015 roku. Tu znów najlepiej poradziły sobie spółki czeskie (6,9 proc.). Siłą napędową wzrostu była branża motoryzacyjna – wynika z analizy, jaką przeprowadzili eksperci firmy doradczej Deloitte wśród największych przedsiębiorstw w 18 krajach Europy Środkowej (500 firm, 50 banków oraz 50 ubezpieczycieli).
Licząc na dalszy wzrost, największe firmy pokładają duże nadzieje w digitalizacji biznesu. W tym wyścigu najbardziej zaawansowane są banki oraz firmy z sektora TMT. Te dwa sektory inwestują także najwięcej pieniędzy w modele biznesowe oparte na strategii cyfrowej – wskazują analitycy Deloitte.
- Wzrosty PKB w największych krajach regionu znalazły odzwierciedlenie we wzroście największych przedsiębiorstw. Najlepiej poradziły sobie Czechy, które przewodzą nie tylko w tempie rozwoju gospodarczego, ale także we wzroście przychodów spółek. Największy wpływ na taki wynik miał sektor wyrobów przemysłowych, który napędzany jest w dużej mierze od kilku lat przez dynamiczny wzrost branży motoryzacyjnej – wyjaśnia Tomasz Ochrymowicz, partner, lider Działu Doradztwa Finansowego Deloitte.
Początek 2016 pokazał spowolnienie
Czołowe gospodarki regionu odnotowały w ubiegłym roku stosunkowo wysoką dynamikę PKB. Liderem były Czechy (4,6 proc.), następnie Rumunia (3,8 proc.), Słowacja i Polska (po 3,6 proc.) oraz Węgry (2,9 proc.). Polska gospodarka odnotowała wzrost popytu wewnętrznego w wysokości 3,4 proc. oraz eksportu o 6,8 proc. w 2015 roku.
Eksperci Deloitte sprawdzili również, jak firmy, które wzięły udział w badaniu radzą sobie w bieżącym roku. Przeciętna zmiana przychodów w euro dla spółek z rankingu była w pierwszym kwartale 2016 r. ujemna i wyniosła -3,3 proc. (wzrost o 0,9 proc. w walutach lokalnych) w porównaniu do wzrostu na poziomie 1,7 proc. w analogicznym okresie w 2015 r. Odsetek przedsiębiorstw, które w pierwszym kwartale 2016 roku odnotowały wzrost przychodów w porównaniu do pierwszego kwartału 2015 roku, wyniósł 38,8 proc. (przed rokiem było to odpowiednio 55,2 proc.). – Początek 2016 roku studzi nieco entuzjazm po wynikach największych spółek region w minionym roku, jednak musimy pamiętać, że ujemna dynamika mierzona w euro w dużej mierze wynika z deprecjacji części środkowoeuropejskich walut. Ponadto rok temu po pierwszym kwartale wyniki również nie były zbyt wysokie, jednak cały 2015 rok zakończył się solidnymi wzrostami – zaznacza Patryk Darowski, wicedyrektor w Dziale Doradztwa Finansowego Deloitte.
Najlepiej radzą sobie branże…
Wyniki badania największych spółek po I kw. 2016 wskazują na tendencje spadkowe, za wyjątkiem sektora farmaceutyków i ochrony zdrowia. Nieznacznie wzrosły przychody firm z sektora dóbr konsumpcyjnych i transportu. Odwrócenie trendu na spadkowy odnotował sektor wyrobów przemysłowych oraz technologii, mediów i telekomunikacji (TMT). W sektorze energii i zasobów naturalnych widoczne było przejście ze stagnacji w wyraźnie negatywne tendencje.
Największe firmy szybko rosną
Przychody wszystkich spółek z zestawienia wyniosły łącznie 685 mld euro, co oznacza wzrost o 1,7 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim (673 mld euro). Przychody kwalifikujące spółkę do tegorocznej listy 500 największych firm regionu wyniosły 473 mln euro (przychody ostatniej firmy na liście; dane finansowe za 2015 r.), w porównaniu do 459 mln euro w ubiegłorocznej edycji. Mediana wzrostu przychodów wyrażonych w euro wśród TOP 500 wyniosła w 2015 roku 3,5 proc. (wobec wzrostu o 0,3 proc. w roku ubiegłym). Na tle przeciętnej rocznej dynamiki przychodów w 2015 roku najlepiej wypadają Czechy (6,9 proc.), reprezentowane przez 74 spółki. Na następnych pozycjach znalazły się Węgry i Rumunia (po ok. 6 proc.). Mediana zmiany przychodów w walutach lokalnych dla ogółu spółek wyniosła natomiast 5,2 proc. Największa rozbieżność przychodów w obu walutach widoczna jest w przypadku Ukrainy (25,9 proc. wzrostu w walucie lokalnej w porównaniu do spadku o 17,4 proc. w euro, będącego rezultatem deprecjacji hrywny o 52,4 proc.).
Polska liderem czempionów
Tak jak przed rokiem, wśród 500 największych firm regionu, najwięcej podmiotów pochodzi z Polski (182). To o 13 więcej niż w poprzedniej edycji zestawienia i jest to jednocześnie największy wzrost liczby podmiotów na liście wśród wszystkich badanych krajów. Na kolejnym miejscu znalazły się Czechy, reprezentowane przez 74 podmioty, a zaraz za nimi Węgry (67 spółek). Kontynuowany jest spadkowy trend liczby spółek z Ukrainy, której reprezentacja zmniejszyła się względem poprzedniego roku o 3 podmioty.
Motoryzacja głównym motorem wzrostu w regionie
Sektor wyrobów przemysłowych odnotował wzrost mediany przychodów w euro na poziomie 7,4 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim, za sprawą firm z branży motoryzacyjnej, której przychody zwiększyły się o 12,9 proc., w czym istotny udział miała produkcja Czech, Węgier i Słowacji. Również polskie przedsiębiorstwa z branży motoryzacyjnej odnotowały znaczne wzrosty na średnim poziomie 8,5 proc.
Najliczniejszy sektor dóbr konsumpcyjnych i transportu, reprezentowany w tegorocznym rankingu przez 183 spółki, odnotował wzrost przychodów w euro na poziomie 4,1 proc., do czego w największym stopniu przyczyniły się wzrosty branż produkcji dóbr konsumenckich (4,6 proc.) oraz handlu detalicznego (4,9 proc.), gromadzących łącznie 70 proc. spółek sektora. Sektor energetyki i zasobów naturalnych utrzymał przychody na niezmienionym poziomie w wyniku spadku przychodów branży paliwowej (8,1 proc.), skompensowanych wzrostem w energetyce. Kolejny rok z rzędu odnotowano wzrost przychodów w sektorze farmaceutyków i ochrony zdrowia (5,7 proc.)
Deloitte zanalizował także branże bankową i ubezpieczeniową, biorąc jednak pod uwagę nieco inne kryteria (banki – suma aktywów, ubezpieczenia – składka przypisana brutto). W 2015 r. sektor bankowy kontynuował rozwój, czego efektem był wzrost sumy aktywów 50 największych banków regionu aż o 5,8 proc. (2,3 proc. w 2014 roku). Aż 38 spośród 50 analizowanych banków odnotowało wzrost aktywów wyrażonych w euro w 2015 roku., a mediana ich wzrostu wyniosła 5,9 proc. Podobnie jak w ubiegłym roku najliczniejszą reprezentację wśród największych banków ma Polska, której udział w liście wynosi 30 proc. Kolejne miejsce zajęły Czechy z udziałem na poziomie 16 proc. Jeśli chodzi o ubezpieczenia, to w 2015 roku mediana wzrostu składki przypisanej brutto dla ubezpieczycieli wyniosła 4,5 proc. (wobec 1,7 proc. spadku w 2014 roku). W rankingu TOP 50 ubezpieczycieli 64 proc. spółek (32 instytucje) odnotowało wzrost składki przypisanej brutto (o 12 więcej niż przed rokiem). Ponad połowa ubezpieczycieli w rankingu pochodzi z Polski i Czech – odpowiadają oni za ok. 70 proc. wartości uzyskanej składki przypisanej brutto.
Digitalizacja drogą do dalszego wzrostu?
W tym roku Deloitte po raz pierwszy przeanalizował także poziom transformacji cyfrowej wśród największych firm w regionie. – 90 procent przebadanych firm uważa, że digitalizacja jest szansą na rozwój biznesu, a nie zagrożeniem ich funkcjonowania. Co więcej, trzy czwarte firm uważa, że będzie to miało wpływ na ich wyniki oraz kształt branży w której działają. Ponad 2/3 największych firm ma już opracowaną strategię funkcjonowania w świecie cyfrowym. Do najbardziej zaawansowanych branż w transformacji cyfrowej zalicza się bankowość oraz obszar technologii, mediów i telekomunikacji. Odpowiednio 95 i 89 proc. firm z tych dwóch segmentów ma już opracowana strategię cyfrową. Co więcej firmy z obu branż mają także model biznesowy oparty na digitalizacji – wyjaśnia Wojciech Górniak, dyrektor w Deloitte Digital. Obecnie najmniej nastawione na cyfryzację są firmy z sektora dóbr konsumpcyjnych i transportu, zaledwie 64 proc. z nich posiada wizję i strategię transformacji cyfrowej, a dodatkowo tylko 48 proc. posiada model biznesowy takiej transformacji.
Sektory wyrobów przemysłowych oraz dóbr konsumpcyjnych i transportu charakteryzują się niższym poziomem nakładów inwestycyjnych na digitalizację. W obu sektorach, połowa graczy w branży zainwestowała poniżej 5 milionów euro.
(źr. Deloitte)
O raporcie:
Zestawienie Deloitte obejmuje 18 krajów Europy Środkowej oraz Ukrainę (do rankingu nie zakwalifikowały się spółki z Albanii, Kosowa, Czarnogóry i Mołdawii). Analizowane są przychody największych przedsiębiorstw za 2015 rok oraz I kwartał 2016 roku wyrażone w euro, przeliczone z walut lokalnych po kursie średnim z danego okresu. Kraje, które uczestniczyły w badaniu: Łotwa, Bułgaria, Czechy, Słowenia, Węgry, Słowacja, Polska, Chorwacja, Estonia, Serbia, Rumunia, Litwa, Albania, Bośnia i Hercegowina, Kosowo, Macedonia, Czarnogóra, Mołdawia oraz Ukraina. Pełne zestawienie pięciuset największych firm regionu, plus 50 banków oraz 50 firm ubezpieczeniowych zawiera raport firmy Deloitte „CE TOP 500” oraz dodatek do dziennika Rzeczpospolita „Europa 500”.
