Wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisu dotyczącego ustalania wysokości kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych złożyła do Trybunału Konstytucyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich założenie ustawodawcy, iż przekroczenie kwoty wolnej od podatku (3089 zł) pozwala obywatelom na jednoczesne zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych oraz opłacanie podatków, jest oderwane od obowiązujących w prawie kryteriów ubóstwa, a obecne rozwiązanie krzywdzi podatników. Dochodzi do tego również brak stałego mechanizmu waloryzacji kwoty wolnej od podatku.
Zdaniem Klaudii Kanieckiej z Komitetu Podatkowego Pracodawców RP - Zastrzeżenia Rzecznika są jak najbardziej uzasadnione. Zgodnie bowiem z kryteriami polskiego prawa, osoba samotnie prowadząca gospodarstwo domowe jest uznawana za żyjącą w ubóstwie, jeśli jej dochód roczny nie przekracza kwoty 6504 zł. Zestawiając tę kwotę z kwotą wolną od podatku (3089 zł), nietrudno zauważyć, że jest ona ponad dwukrotnie wyższa. Jak podkreśla Rzecznik, jest to suma wyznaczająca najniższy standard życia, poniżej którego występuje biologiczne zagrożenie życia i rozwoju psychofizycznego człowieka. Co prawda do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego nie należy ustalanie kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych, jednak zasadne jest to, aby TK rozważył, czy nie zostały przez ustawodawcę naruszone przepisy Konstytucji, ze względu na nakładanie obowiązku podatkowego bez jednoczesnego zapewniania możliwości jego realizacji.
Co istotne, dochodowe kryterium ubóstwa, przyjęte w 2011 roku przez Główny Urząd Statystyczny w raporcie Ubóstwo w Polsce w świetle badań GUS, wynosiło 887 zł miesięcznie dla gospodarstwa jednoosobowego, czyli 10 644 zł rocznie. Dlatego też konieczne wydaje się podjęcie działań legislacyjnych w celu podwyższenia wysokości kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych, po to, by przeciwdziałać poszerzaniu strefy ubóstwa w Polsce – tym bardziej że funkcjonująca w naszym kraju kwota wolna od tego podatku jest najniższą w całej Europie.
(źr. Pracodawcy RP)