W ramach prowadzonej działalności gospodarczej przedsiębiorca wysyła swoich pracowników na delegacje zagraniczne. W tym zakresie zapewnia pracownikom lot z Polski do innego państwa członkowskiego oraz podróż powrotną. Kupuje bilety od kontrahenta zagranicznego, prowadzącego działalność gospodarczą w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej (podmiot nie posiada w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej). W swojej dokumentacji posiada bilety pracowników oddelegowanych za granicę. Czy w związku z tą transakcją firma jest zobowiązana do rozpoznania importu usługi?
Zgodnie z brzmieniem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej ustawa o VAT) opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. A contrario transakcje, dla których miejsce opodatkowania zostało wskazane poza terytorium kraju nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W tym miejscu wskazać należy również, iż zgodnie z definicją ustawową zawartą w art. 2 pkt 9 ustawy o VAT przez import usługi należy rozumieć świadczenie usługi z tytułu którego podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 tej ustawy. Jak czytamy w powołanym przepisie, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.
W konsekwencji, skoro stronami transakcji są podmioty z dwóch różnych państw członkowskich (kontrahent ww. Przedsiębiorcy nie posiada w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności), należy dokonać analizy przepisów ustawy o VAT regulujących miejsce świadczenia (opodatkowania) ww. usług.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż omawiana firma zostanie uznana za podatnika w myśl powołanego przepisu, bowiem prowadzi działalność gospodarczą ponosząc ekonomiczne ryzyko jej niepowodzenia. Zatem, aby ustalić prawidłowe miejsce opodatkowania przedmiotowej usługi należy bezpośrednio odwołać się do przepisu art. 28b ust. 1 tej ustawy, w którym czytamy, że miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2 – 4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, 28j i 28n.
W powołanym zastrzeżeniu, tj. art. 28f ust. 1 ustawy o VAT, czytamy, że miejscem świadczenia usług transportu pasażerów jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Jednakże zgodnie z § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku świadczenia, środkami transportu morskiego lub lotniczego, usług międzynarodowego transportu osób - miejscem świadczenia tych usług, jest terytorium kraju.
Zatem, w przypadku usług transportu pasażerów miejscem ich świadczenia, co do zasady, jest miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. Natomiast w sytuacji gdy transport ten dotyczy usług lotniczych, miejscem opodatkowania jest w przypadku podmiotu świadczącego tego usługi, terytorium kraju.
W konsekwencji podmiot, który jedynie jest nabywcą usługi (a nie świadczącym) nie jest zobowiązany do rozliczenia transakcji na gruncie przepisów powołanej ustawy. Tak też uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 20 maja 2011 r. (sygn.
IBPP3/443-380/11/PH): „Zasada ta ma [dot. § 4 cyt. rozporządzenia – przyp. Autor] ma zastosowanie do podatników podatku od towarów i usług świadczących tego rodzaju usługi. Zatem w przypadku usług transportu międzynarodowego osób (morskiego i lotniczego) zobowiązanym do zapłaty jest podmiot, który te usługi wykonał. Wnioskodawca dokonując zakupu biletów lotniczych staje się nabywcą usługi, wykonanej przez zagranicznego przewoźnika. Zatem na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek jej opodatkowania, bowiem ustawodawca w żaden sposób nie wiąże tego obowiązku z nabywcą usługi - nie występuje w przedmiotowej sprawie import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy, a w konsekwencji brak jest obowiązku wystawienia faktury wewnętrznej. W przypadku świadczenia ww. usługi, to usługodawca (przewoźnik) jest obowiązany do rozliczenia podatku należnego”.
Autor: Paweł Barnik ECDDP Sp. z o.o.
