W ostatnich kilkunastu latach polski sektor rolno-spożywczy odnotował ponad 5-krotny wzrost wartości eksportu. Polska stała się znaczącym eksporterem netto produktów AGRO. - Wartość eksportu produktów rolno-spożywczych w 2015 roku wyniosła 23,6 mld EUR, osiągając blisko 8 proc. wzrost w stosunku do roku 2014. Nawet wprowadzone dwa lata temu rosyjskie embargo na polskie towary, nie zatrzymały wzrostowego trendu. Oznacza to, że nasz produkty są coraz bardziej popularne w różnych zakątkach świata, ale żeby tam trafiły potrzebują sprawnej logistyki – powiedziała Agnieszka Rembisz, dyrektor Centralnych Targów Rolniczych w Ptak Warsaw Expo, podczas seminarium nt. wyzwań w obsłudze logistycznej towarów rolno – spożywczych, które odbyło się 25 listopada 2016 r. w pierwszym dniu targów CTR 2016 w Nadarzynie.
Tegoroczne targi CTR’2016 to najważniejsze i największe wydarzenie w Polsce w branży AGRO. Wzięło w nim udział kilkuset wystawców, nie tylko z Polski, ale również Ameryki Południowej, Afryki oraz Azji. Imprezie towarzyszyło wiele wydarzeń dodatkowych, wśród których była również część logistyczna – AGRO Logistics Summit Poland 2016 – specjalna strefa wystawców z branży logistycznej. Wydarzeniu temu towarzyszyło seminarium poświęcone wzywaniom logistycznym w eksporcie polskich towarów.
W gronie zaproszonych ekspertów znaleźli się szefowie organizacji producenckich i polskich producentów towarów rolno – spożywczych: Krajowa Unia Producentów Soków, Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego, Ewa-Bis – producent przetworów z owoców i warzyw, a także firmy logistyczne – Adecon i ATC Cargo.
Towary rolno-spożywcze to jedna z ważniejszych polskich specjalności eksportowych, która posiada ponad 13 proc. udział w eksporcie ogółem. W niektórych segmentach produkcyjnych jesteśmy potęgą na świecie np. w produkcji soków. W najbliższych latach spodziewane jest utrzymanie dalszego wzrostu eksportu w tej branży. - Wynika to między innymi z możliwości korzystania przez sektor MŚP z dofinansowania w ramach programów pomocowych, ukierunkowanych na internacjonalizację działalności przedsiębiorstw, poszukiwania nowych rynków zbytu oraz wzrastającego zainteresowania firm bezpośrednią współpracą handlową z krajami trzecimi, z pominięciem tradycyjnych krajów pośredniczących w handlu zagranicznym – mówiła Agnieszka Rembisz.
Jednakże dla wielu polskich producentów żywności, nie mających żadnego doświadczenia w eksporcie, organizacja zoptymalizowanych dostaw jest sporym wyzwaniem. Producenci oczekują od firm logistycznych kompleksowej obsługi w zakresie realizacji przewozów i dystrybucji ich produktów w eksporcie. Oprócz samej organizacji transportu, również dobrania odpowiedniego opakowania i przede wszystkim kompetentnego doradztwa w zakresie przygotowania dokumentacji towarzyszącej wysyłce towaru. W tym również uzyskania niezbędnych świadectw weterynaryjnych, czy fitosanitarnych i innych wymaganych przez kraj docelowy zezwoleń, obsługi celnej, aż po ubezpieczenie transakcji eksportowej. Dla branży logistycznej, która poszukuje dzisiaj kierunków do rozwoju swoich usług, może być to nowy obszar do zagospodarowania i poszerzenia portfolio klientów.
Ekspansja zagraniczna polskich producentów towarów rolno spożywczych
Mięso z Polski zdobywa wschodnie rynki
- Struktura eksportu mięsa zmieniła się znacznie w ciągu ostatnich lat. W 2015 r. połowę eksportowanego mięsa stanowił drób, podczas gdy w 2012 r. jego eksport stanowił 37 proc. – mówił Wiesław Różański, prezes Zarządu Unii Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego. Wieprzowinę Polska eksportuje na cały świat, a głównymi jej odbiorcami są USA, Włochy, Słowacja i Czechy. W 2015 r. wielkość eksportu polskiej wieprzowiny do USA osiągnęła poziom 24,2 tys. ton i była aż 6-krotnie wyższa w stosunku do roku 2013. Eksport przetworów mięsnych z Polski do USA wzrósł o 32,5 proc. z poziomu 28 mln EUR w 2010 r. do 37,3 mln EUR w 2014 r. co stanowi blisko 50 proc. udział w całym eksporcie przetworów mięsnych z Unii Europejskiej do USA. W przypadu wołowiny ekpsortujemy ją głównie do Włoch, Niemiec i Holandii, a polski drób gości najczęsciej na stołach Niemców, Anglików i Francuzów. Jednakże najbardziej obiecującymi i najkorzystniejszymi, z punktu widzenia rozwoju, kierunkami sprzedaży towarów mięsnych z Polski stają się kraje azjatyckie, w tym przede wszystkim: Chiny, Hongkong, Singapur, Korea Południowa, Japonia oraz Wietnam, a także Afryka i Bliski Wschód: Egipt, Algieria, Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Tunezja oraz Turcja. W 2013 roku UE sprzedawała mięso drobiowe głównie do Arabii Saudyjskiej, HongKongu, Rosji i na Ukrainę. Rocznie do każdego z tych krajów trafiło ponad 100 tys. ton unijnego drobiu. Szczególnie atrakcyjnymi rynkami dla lokowania polskiej żywności są obecnie Kraje z Zatoki Perskiej (Arabia Saudyjska, Bahrajn, Katar, Kuwejt, Oman i Zjednoczone Emiraty Arabskie). - Aktualny rozwój sytuacji społeczno-politycznej w większości tych państw pozwala przypuszczać, że zwiększą one import żywności, aby tonować niepokoje społeczne. Kraje z tego regionu mogą stać się dużym rynkiem zbytu na polskie mięso wołowe, drób, mięso wieprzowe na zaopatrzenie hoteli, a także wędliny wołowe i drobiowe – powiedział Wiesław Rożański.
Warzywa i owoce z Polski popularne na całym świecie
Polskie owoce i warzywa również zdobywają zagraniczne rynki nie gorzej jak nasze mięsiwa. Głównie eksportujemy świeże warzywa i owoce, mrożonki i soki oraz koncentraty z soków. – Rocznie eksportujemy ponad 40 tys. ton owoców i warzyw w różnej postaci. Nasze towary trafiają do 32 krajów na świecie – wymieniał Marek Marzec, prezes zarządu Ewa-Bis Group.
Do wyzwań, na jakie zwrócił uwagę szef Ewa-Bis, zaliczył kilka grup problemów, których rozwiązania oczekuje od branży logistycznej. Wymienił m.in. problemy związane z transportem - nierzetelność kierowców w kwestii przekazywania dokumentów, spóźnianie się na załadunki i rozładunki, brak dostępności aut, kontenerów a także niedostateczna higiena i bezpieczeństwo żywności podczas transportu. - Zależy nam na dyskrecji i neutralizacji dokumentów załadunkowych o której bardzo często kierowcy zapominają. Niedopuszczalne jest udzielanie przez kierowców na rozładunku jakichkolwiek informacji odnośnie miejsca załadunkowego innego niż jest wymienione w dokumentach przeznaczonych dla odbiorcy – mówił Marek Marzec, szef Ewa-Bis.
Rynek soków owocowych w Polsce
Polska to potentat w produkcji soków i koncentratów soków owocowych. Opowiadała o tym Barbara Groele, sekretarz generalny Krajowej Unii Producentów Soków, która przytoczyła wiele ciekawych danych na temat rynku produkcji i spożycia, a także eksportu polskich soków. - Polska ma 15 proc. udziału w światowym rynku w produkcji zagęszczonych soków, a wartość polskiego eksportu soków szacuje się na 500 mln euro – mówiła Barbara Groele.
Niestety branża ta boryka się z wieloma problemami, nie tylko logistycznymi. Szacuje się, że w Polsce jest około 200 producentów soków „bag in box”. Z tego tylko 2-3 producentów rozlewa sok w warunkach aseptycznych (po pasteryzacji i schłodzeniu), a pozostali producenci rozlewają na gorąco, najczęściej bez zastosowania późniejszego szybkiego chłodzenia soku co wiąże się z obniżeniem ich jakości. Produkcja soków i nektarów wynosi w Polsce 757 mln litrów rocznie. Polska jest piątym w kolejności największym rynkiem pitnych soków i nektarów w UE. Spożycie wszystkich rodzajów soków w Polsce wynosi ok 13 l /osobę/rok co daje 36 ml /dzień/osobę (wg Raportu AIJN 2016). Dla porównania Norwegowie wypijają średnio 25 l soku na osobę rocznie, a Finowie 21 l. - Co ciekawe spożycie soków w Polsce w przeliczeniu na jedną osobę jest mniejsze niż spożycie piwa, które wynosi ok. 99 l/ osobę w ciągu roku – podkreśliła Barbara Groele.
Patrząc na dane dotyczące produkcji i jej ekspansji na rynki zagraniczne, logistycy powinni się cieszyć, bo wszystko to trzeba zapakować, przechować i przetransportować. Firmy, które będą potrafiły sprostać wysokim wymogom w zakresie obsługi towarów rolno – spożywczych z pewnością nie będą narzekać na brak pracy.
Opr. Beata Trochymiak