Czy kobietom w Polsce łatwo jest osiągnąć zawodowy sukces? Czy istnieje szklany sufit? Co jest faktem, a co tylko stereotypem? I co mogą robić firmy, aby wspierać politykę różnorodności? Firma DB Schenker zapytała o to swoje managerki.
W Polsce 37 proc. osób pełniących wyższe stanowiska kierownicze to kobiety – tak wynika z badania „Women in Business” firmy Grant Thornton International. Rola kobiet w polskiej gospodarce jest coraz większa, a na tle innych państw wypadamy pozytywnie – średnia światowa to 22 proc. Także raport „Zawód – prezeska!”, przygotowany przez ośrodek badawczy DELab UW na zlecenie Fundacji Przedsiębiorczości Kobiet, podaje optymistyczne wyniki. Według niego co trzecia firma w Polsce została założona i jest prowadzona przez kobietę. Pod tym względem plasujemy się w czołówce Europy.
Szklany sufit – fakty i mity
Tygodnik „The Economist” co roku publikuje wskaźnik szklanego sufitu (glass-ceiling index) dla 28 krajów OECD, który pokazuje gdzie kobiety mają największe szanse na równe traktowanie w pracy. Polska w ostatnim raporcie zajęła dość wysokie, piąte miejsce, wyprzedzając takie kraje, jak Niemcy, Francję, Danię czy Belgię. Te i podobne dane napawają optymizmem. Czy to znaczy, że w XXI wieku Polki mają w swoich firmach równie ważne pozycje, jak Polacy? Równe traktowanie to podstawa, ale oczywiście - Zarówno kobiety, jak i mężczyźni muszą włożyć ogromny wysiłek w swoją pracę, aby osiągnąć sukces. Sukces kobiet jest jak najbardziej możliwy – mamy prezeski i właścicielki firm – mówi Monika Hapter, szef rozwoju biznesu logistyki kontraktowej w DB Schenker Polska. - Myślę jednak, że kobiety zupełnie niepotrzebnie mają tendencję do niedoceniania własnych możliwości i kompetencji. To wymaga zmiany myślenia zarówno u kobiet, jak i mężczyzn – dodaje.
Potrzebę zmiany myślenia widać jednak w polityce awansów i wynagrodzeń. Jak wynika z Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń, kobiety w Polsce w 2016 roku zarabiały o 20 proc. mniej niż mężczyźni na takich samych stanowiskach. Taki poziom utrzymuje się od kilku lat. - To, czy łatwo jest kobietom osiągnąć sukces, może zależeć od wielu czynników, ale moim zdaniem jest trochę trudniej. Bo za każdym razem musimy udowadniać, że jesteśmy równie mądre, doświadczone i gotowe podjąć nowe obowiązki. Tymczasem każda z nas chce być postrzegana w pracy przede wszystkim jako profesjonalistka w swojej dziedzinie, a dopiero później jako kobieta – mówi Marlena Dorniak, szef rozwoju biznesu w DB Schenker North & East Europe.
Kompetencje, nie płeć
To, jak widziane są kobiety przez współpracowników, w dużej mierze zależy od podejścia firmy do polityki różnorodności. Jednak 70 proc. przedsiębiorstw przyznaje, że nie zamierza wprowadzać żadnych programów zwiększających szanse kobiet lub wspierających różnorodność pod względem płci. Tylko 11 proc. badanych firm deklaruje, że realizuje program wspierający/promujący kobiety. Wśród firm, którym zależy na różnorodności, jest DB Schenker w Polsce. W marcu 2011 roku firma wprowadziła Politykę Poszanowania Godności, której głównym celem jest utrzymanie warunków pracy wolnych od przemocy psychicznej, mobbingu, dyskryminacji. - W podejściu do spraw pracowniczych stawiamy na różnorodność. Dokładamy wszelkich starań, by nowoczesne zarządzanie zasobami ludzkimi przejawiało się w pełnej równości pracowników, bez względu na ich płeć. Stawiając na równość, poziom płac uzależniamy jedynie od kompetencji, doświadczenia i zaangażowania w wykonywane obowiązki – mówi Ilona Galińska-Białas, krajowy specjalista ds. zgodności z prawem i etyką w DB Schenker. W DB Schenker w Polsce kobiety stanowią 36,6 proc. wszystkich pracowników, co w przypadku branży logistycznej, zdominowanej przez mężczyzn, jest bardzo dobrym wynikiem.
A co z wynagrodzeniem?
Sytuacja dotycząca kobiet w polskich firmach nie jest czarno-biała. Z jednej strony zwiększa się udział pań na kierowniczych stanowiskach i rośnie ich rola w biznesie. Z drugiej – ich wynagrodzenie często jest niższe niż mężczyzn, a awansują tylko do pewnego poziomu. Zgodnie z wynikami badania „Indeks szklanego sufitu” dla krajów OECD bardzo dobrze wypadamy pod względem stanowisk menedżerskich zajmowanych przez kobiety (4. miejsce, 40,2 proc., średnia OECD – 37,1 proc.), natomiast jeśli spojrzymy na zarządy spółek – tu sytuacja wygląda inaczej. Wynik 10,9 proc. plasuje Polskę dopiero na 26. miejscu. Wyprzedzamy: Czechy, Grecję, Japonię i Koreę Południową. Na marginesie dyskusji o pozycji kobiet często pozostają ich indywidualne cele. Duża część pań świadomie wybiera mniej ambitne ścieżki kariery, pozwalające na spędzanie czasu z rodziną, wychowanie dzieci czy realizowanie pasji. Kobiety rzadziej niż mężczyźni budują swoje poczucie wartości na pracy.
Najważniejsze jest, aby te kobiety, które chcą zaistnieć w polskim biznesie, miały taką możliwość. Dla pań, które chcą zrobić karierę nawet w branży zdominowanej przez mężczyzn, radę ma Tatiana Lyzogub-Serpionova, szef biura frachtu oceanicznego w DB Schenker Ukraina. - Mam kilka wskazówek, które były też dla mnie przydatne: Nie wstydź się wykazywać inicjatywę. Polegaj na swoim doświadczeniu zawodowym i ciągle zdobywaj nową wiedzę. Postrzegaj kolegów z pracy jako partnerów, nie jako rywali. W drodze do sukcesu pomaga praca zespołowa. Ciężka praca to klucz do sukcesu!
(źr. DB Schenker)
