Każdy importer powinien bacznie przyglądać się fakturom jakie otrzymuje od spedytora, by nie dopuścić do podwójnego opodatkowania, albo wręcz do zanegowania kosztów przez kontrolę podatkową – ostrzega Izabella Tymińska z firmy doradczej Ekspert Celny. Spedytorom wydaje się, że mogą wystawiać faktury za fracht, a to błąd. Innym często spotykanym problemem jest zgłoszenie celne dokonywane na podstawie oświadczenia spedytora o kosztach transportu.
Przedsiębiorcy niestety bardzo często nie rozróżniają roli spedytora i roli przewoźnika. Ba, nawet sami spedytorzy mają problem z diagnozą usług, jakie mogą świadczyć dla swoich klientów. Kodeks cywilny precyzuje dokładnie czynności należące do obu tych grup przedsiębiorstw i tak, co do zasady, spedytor zajmuje się organizacją transportu i za te czynności ma prawo otrzymać wynagrodzenie. Natomiast z całą pewnością do zakresu wykonywanych przez niego usług nie zalicza się przewozu towaru.
Za co spedytor może wystawić fakturę?
Zatem spedytor nie ma prawa zarabiać na frachcie i tym samym fakturować klienta kwotą wyższą niż ta, którą sam został obciążony przez przewoźnika za transport, czyli nie ma prawa wystawiać faktury z marżą nie podając źródła pochodzenia tego kosztu, tj. numeru faktury przewoźnika. Ma tylko prawo wystawić refakturę kosztów transportu. Dlaczego spedytor najczęściej nie ma uprawnień do wystawiania faktury za fracht? Bo nie jest przewoźnikiem. Przewoźnik towarów to licencjonowany zawód i aby go wykonywać, należy posiadać pozwolenia, licencje i określone ubezpieczenie. W przypadku kiedy spedytor, nie mając uprawnień do świadczenia usługi „transporty i fracht”, wystawi za taką usługę fakturę, to kontrola podatkowa ma prawo „wyjąć” czyli usunąć taką fakturę z kosztów podatkowych podatnika (odbiorcy usługi).
Podwójne opodatkowanie importera
Ale to nie koniec problemów importera. Źle wystawiona faktura przez spedytora powoduje kolejne implikacje. Jeżeli numer faktury przewoźnika nie znajdzie się w zgłoszeniu celnym, a przewoźnik nie otrzyma potwierdzenia zapłaty podatku VAT od wartości swojej usługi, to nie ma on prawa wystawić zleceniodawcy faktury ze stawką 0% VAT. Do potwierdzenia takiego należy Poświadczone Zgłoszenie Celne (ZC299). Zatem przewoźnik dbając o swój interes podatkowy („Nie uszczuplaj budżetu państwa”) zostaje bez wyjścia i wystawia fakturę za usługę przewozu z 23% VAT. Wówczas spedytor wystawiając swoją fakturę, w której co do zasady pojawia się fracht, narzuca marżę na kwotę brutto zamiast przedstawić zlecającemu rzeczywistą kwotę netto kosztów przewozu. I tak oto nieświadomy importer zostaje podwójnie opodatkowany!
Oświadczenia o kosztach transportu
Kolejny problem jaki spotykamy na rynku spedycyjnym, to zgłoszenia celne na podstawie oświadczeń o kosztach transportu, a nie na podstawie wystawionej faktury. Tu niestety jest (problem legislacyjny, polegający na wystawianiu faktur po wykonaniu usługi a nie w trakcie, a często odprawa celna dokonywana jest w trakcie przewozu. Oznacza to, że towar po odprawie celnej będzie transportowany do miejsca przeznaczenia dalej przez tego samego przewoźnika, czyli że usługa cały czas jest w trakcie wykonywania. Oświadczenie dałoby się obronić w organach kontrolnych podczas kontroli podatkowej pod warunkiem, że będzie powiązane z wystawioną przez przewoźnika finalną fakturą za fracht i co równie ważne - na identyczną kwotę. Dlatego należy na oświadczeniu wpisać dane, które pojawią się na fakturze, takie jak numer zlecenia, trasa, numery środka przewozu. Jeżeli oświadczenie nie będzie powiązane z fakturą za wykonaną usługę, to podmiot gospodarczy zgłaszający towar do procedury celnej będzie miał dodatkowy problem, polegający na niemożliwości odliczenia podatku VAT ze zgłoszenia celnego, bo w tym zgłoszeniu celnym będą błędy wpływające na wartość celną towaru, a w konsekwencji na należności celno - podatkowe.
Podsumowanie
Skoro istnieje prawo uniemożliwiające podwójne opodatkowanie transakcji, to spedytor ma obowiązek ustalić zasady prawidłowego fakturowania swoich transakcji, aby nie doprowadzać do występowania podatku VAT na fakturze transportowej (przewoźnik) oraz w zgłoszeniu celnym. W transporcie międzynarodowym koszt transportu musi bowiem być opodatkowany w zgłoszeniach celnych. Jest to tzw. korekta do wartości celnej towaru i stosuje się ją, jeżeli wartość towaru tego kosztu w sobie nie zawiera. Oznacza to, że należy doliczyć wartość transportu z faktury usługowej wystawionej na rzecz przedsiębiorstwa dla którego była świadczona usługa.
Usługa transportowa powinna zatem być opodatkowana tylko raz, w zgłoszeniu celnym. Zatem każdy w łańcuchu dostaw powinien dokładnie wiedzieć, jakie obowiązki ciążą na danym podmiocie gospodarczym, jakie usługi może wykonywać w ramach prowadzonej przez siebie działalności i tylko za takie wystawiać faktury sprzedaży.
(autor: dr Izabella Tymińska, firma doradcza Ekspert Celny)
Uwaga od redakcji: w dniu 26.10.2022 zostało opublikowane sprostowanie Polskiej Izby Spedycji i Logistyki do powyższego artykułu, treść sprostowania dostępna jest w artykule: Sprostowanie do artykułu - Ekspert celny ostrzega - uważaj na faktury od spedytora
