Jedną z cech usługi kurierskiej jest jej nastawienie na ekspresowy przewóz niewielkich przedmiotów (kopert oraz paczek). Przedstawiciel firmy kurierskiej co prawda może używać pomocniczego urządzenia transportowego przy doręczeniu tych przedmiotów do odbiorcy, ale cały proces w głównej mierze opiera się na jego ręcznej pracy transportowej. Kurier jest przez to narażony na ryzyko zawodowe związane z wykonywaniem swojej codziennej pracy.
Zasady zapobiegania ryzyku zawodowemu przy ręcznych pracach transportowych, które są dominujące w realizacji usługi kurierskiej są regulowane w polskim prawie Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. 2000 nr 26 poz. 313) ze zmianami (Dz. U. 2000 nr 82 poz. 930) oraz zaleceniami Dyrektywy 90/269/EWG. Oba akty prawne dotyczą prawidłowych sposobów podnoszenia i przenoszenia przedmiotów. Pokazują również technikę oraz prawidłowe metody ich podnoszenia i przenoszenia. Definicja ręcznych prac transportowych prezentowana w powyższych aktach prawnych została zmodyfikowana przez autora w odniesieniu do rzeczywistych warunków, w której funkcjonuje usługa kurierska. W takim wypadku określenie "ręczne prace transportowe" oznacza każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego pracownika, w tym przemieszczanie ich poprzez: unoszenie, podnoszenie, układanie, pchanie, ciągnięcie, przenoszenie, przesuwanie, przetaczanie lub przewożenie.
Nie więcej niż 30 kg
W odniesieniu do usługi kurierskiej najważniejszy jest przepis, zgodnie z którym niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyżej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m. To postanowienie ma kolosalny wpływ na konstrukcje cenników oraz regulaminy firm kurierskich. Jeśli spojrzy się na cenniki większości firm kurierskich, limit wagowy jednej paczki jest określony właśnie na 30 kg. Ten przepis przekłada się bezpośrednio na zachowanie kuriera przy doręczeniu. Paczki do 30 kg doręczane są w systemie „drzwi-drzwi”, czyli w formule zgodnie z którą do obowiązku firmy kurierskiej należy przewóz przesyłki od mieszkania/firmy nadawcy do mieszkania/firmy odbiorcy bez czynności pośrednich. Kurier przyjeżdża we wskazane w zleceniu miejsce, przynosi zamówioną paczkę i zostawia ją we wskazanym przez odbiorcę miejscu.
Więcej niż 30 kg
Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja w przypadku paczki o ciężarze większym niż 30 kg. Wtedy doręczenie realizowane jest w systemie „burta – burta”. Jest to formuła, zgodnie z którą do obowiązku firmy kurierskiej należy wstawienie paczki do samochodu w miejscu załadunku oraz ustawienie jej na podłożu w miejscu rozładunku. W praktyce wygląda to tak, że kurier przyjeżdża pod wskazany adres i oznajmia odbiorcy, że czeka „na dole” z zamówioną przesyłką. Często spotyka się to z nieciekawą reakcją odbiorcy, natomiast należy wiedzieć, że w przypadku paczki cięższej niż 30 kg kurier ma do tego pełne prawo. Obydwu stronom zwykle zależy na jak najszybszej realizacji usługi, więc prędzej czy później udaje się dojść do porozumienia i paczka trafia do odbiorcy.
Wyposażenie kuriera
Kurierzy mogą użyć urządzeń pomocniczych, aby wspomóc się, zwłaszcza w przypadku doręczania paczek o wadze powyżej 30 kg. Urządzenia pomocnicze zgodnie z prezentowanymi powyżej aktami prawnymi to środki mające na celu ograniczenie zagrożeń i uciążliwości związanych z ręcznym przemieszczaniem przedmiotów, ładunków lub materiałów oraz ułatwienie wykonywania tych czynności. Do urządzeń używanych przez kurierów należą wszelkie wózki ręczne m.in taczkowe lub platformowe do transportu towarów niespaletyzowanych. Urządzenie musi być stosunkowo lekkie i poręcznie, gdyż kurier powinien nim sprawnie operować zarówno przy wyjmowaniu go z samochodu, jak i już u samego odbiorcy (gdzie na wózku znajduje się również paczka).
Sytuacja, w której kurier urządzeniem pomocniczym nie dysponuje a paczka jest cięższa niż 30 kg jest również prawnie opisana. Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem aby na jednego pracownika przypadała masa nie przekraczająca: 25kg – przy pracy stałej oraz 42 kg – przy pracy dorywczej. Sytuacje, gdy kurierzy doręczają paczki „dwójkami” należą do rzadkości. Stąd stosowanie wymienionej powyższej formuły „burta-burta”, którą wpisują do regulaminów firmy kurierskie. Określenie „praca dorywcza” oznacza ręczne przemieszczanie przedmiotów, ładunków lub materiałów nie częściej niż 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania tych prac nie przekracza 4 godzin na dobę.
Analizując usługę kurierską pod kątem bezpieczeństwa pracy należy stwierdzić, że jest ona (szczególnie na ostatnim etapie) usługą wykorzystującą głównie pracę ręczną kuriera. Warto znać przepisy bezpieczeństwa, jakim ta usługa podlega w tym zakresie. Z pewnością można stwierdzić, iż na ich znajomości zyskują obie strony – zarówno klient, jak i przedstawiciel firmy kurierskiej.
Autor: Tomasz Dobczyński inżynier procesów logistycznych
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.