Pracodawca chcąc chronić zasoby swojej firmy, w szczególności wrażliwe informacje handlowe, bazy klientów, itp. powinien rozważyć zawarcie z pracownikami mającymi dostęp do takich danych umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Umowy takie zawiera się z pracownikami, którzy mają dostęp do danych handlowych firmy, listy jej klientów, stosowanych stawek, itp., co w razie ujawnienia przez pracownika firmie konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy, wyrządzi pracodawcy niewątpliwie szkodę.
W zakresie określonym w odrębnej umowie zawartej pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Jest to tzw. zakaz konkurencji. Umowa powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
Zakres umowy i odszkodowania
W umowie takiej należy określić okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy. Odszkodowanie to nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. Zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa o zakazie konkurencji, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.
Prawo odstąpienia
Natomiast w przypadku, gdyby pracodawca, który zdecydował, iż nie chce już wypłacać pracownikowi odszkodowania z tytułu podpisanej umowy o zakazie konkurencji i stwierdził, iż może już zwolnić byłego pracownika z tego zakazu, będzie mógł odstąpić od umowy w przypadku, gdy w umowie wyraźnie zastrzegł termin, w czasie którego prawo do odstąpienia może być wykonane.
Jeśli pracownik naruszy obowiązujący go zakaz konkurencji, będzie zobowiązany do zapłaty pracodawcy odszkodowania. Zwykle strony ustalają w zawartej umowie wysokość kary umownej jaką pracownik będzie zobowiązany do zapłaty pracodawcy w przypadku naruszenia zakazu konkurencji. Warto również wprowadzić zapis, iż jeśli szkoda poniesiona przez pracodawcę na skutek złamania przez pracownika zakazu konkurencji, przewyższy wysokość zastrzeżonej kary umownej, pracodawca będzie mógł dochodzić pozostałej części odszkodowania od pracownika, na zasadach ogólnych.
Podstawa prawna:
art. 1012 Kodeksu pracy
Autor: Ewa Krysztofiuk, radca prawny M&M air sea cargo S.A.
