Na posiedzeniu 28 kwietnia br. Sejm uchwalił zmiany w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy. Nowelizacja ma umożliwić inspekcji podejmowanie szybszych i skuteczniejszych działań kontrolno-nadzorczych, stworzyć warunki do szerokiego prowadzenia akcji prewencyjnych i promocyjnych wśród pracodawców oraz premiowania dobrze funkcjonujących podmiotów kontrolnych. Przygotowali ją posłowie z Komisji do Spraw Kontroli Państwowej.
Zmienione regulacje umożliwiają inspektorom pracy odstąpienie od stosowania środków prawnych wobec pracodawcy rozpoczynającego działalność, jeśli nie stwierdzą oni bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników bądź popełnienia wykroczenia z winy umyślnej. Wprowadzają nowy środek prawny w postaci polecenia. Pozwoli to na odformalizowanie procedur kontrolnych w przypadku stwierdzenia drobnych nieprawidłowości w zakresie prawnej ochrony pracy, które będą mogły być usunięte w trakcie albo niezwłocznie po zakończeniu kontroli i tym samym ułatwi pracę inspektorów PIP.
Nowela umożliwia państwowym inspektorom pracy nakładanie mandatów karnych na sprawców wykroczeń z zakresu legalności zatrudnienia określonych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Dotychczasowe przepisy pozwalały w takich wypadkach jedynie na skierowanie wniosku do sądu.
PIP będzie mogła podejmować działania nie tylko – jak było dotychczas – w zakresie badań, ale także pomiarów oraz analizowania zagrożeń powodowanych przez czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy. Na prokuraturę nałożony zostaje obowiązek sporządzania, na wniosek inspektora pracy, uzasadnienia o odmowie wszczęcia postępowania w przypadku złożenia przez niego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa przeciwko prawom pracownika. W dyskusji posłowie zwrócili uwagę, że umorzenia postępowań były dotąd zmorą Państwowej Inspekcji Pracy i nowe rozwiązanie daje szanse na zmianę tego niekorzystnego stanu.
Bardzo istotną zmianą jest wprowadzenie obowiązku podejmowania przez PIP działań prewencyjnych i promocyjnych zmierzających do zapewnienia przestrzegania prawa pracy. Przepis ten sankcjonuje w zasadzie stan faktyczny, ponieważ inspekcja pracy od lat z powodzeniem rozwija różnorodne formy działalności prewencyjnej i edukacyjnej skierowanej do pracodawców, bez stosownego przepisu na ten temat w ustawie. Zmiana ustawy w tym zakresie powinna stworzyć możliwość kreowania inspekcji jako instytucji nie tylko kontrolującej i nadzorującej, ale także doradzającej pracodawcom i wspierającej ich w działaniach na rzecz poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.
Zmienione regulacje przewidują również ograniczenie zakresu działania inspekcji pracy, znosząc niektóre, zdaniem ustawodawcy, niepotrzebne obowiązki. Przykładowo, uchylają obowiązek kontroli przez inspektorów pracy przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projektowaniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i innych urządzeń technicznych. Wyposażenie stanowisk pracy w maszyny i urządzenia jest bowiem i tak już sprawdzane przez wyspecjalizowane organa PIP w trybie kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu lub oddanych do użytku na podstawie przepisów ustawy o systemie oceny zgodności.
Nowela usuwa ponadto istniejące w ustawie luki i uściśla przepisy budzące wątpliwości interpretacyjne.
W głosowaniu posłowie odrzucili między innymi poprawkę Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwości zmierzającą do wyłączenia inspekcji pracy spod działania ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w punkcie dotyczącym obowiązku wcześniejszego informowania zakładu o zamiarze przeprowadzenia kontroli.
Ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw została przyjęta przez Sejm prawie jednogłośnie: 405 głosami posłów przy jednym przeciwnym. Teraz trafi ona do Senatu.
(źr. PIP)
