Firma w ramach działalności gospodarczej wysyła swoich pracowników w delegacje zagraniczne. Często podróż odbywa się samolotami tzw. tanich linii lotniczych (tj. w większości przewoźników zagranicznych zarejestrowanych na terenie Unii Europejskiej). Pracodawca opłaca przeloty poprzez Internet oraz otrzymuje potwierdzenie rezerwacji lotu. Najczęściej przewoźnicy nie wystawiają faktur lub przesyłają je ze znacznym opóźnieniem. Bilety nie są wystawiane w formie papierowej, ale jedynie w formie elektronicznej. W związku z powyższym czy nabycie biletów lotniczych od zagranicznych przewoźników będzie skutkowało obowiązkiem rozpoznania na gruncie podatku VAT importu usługi?
Pojęcie importu usług zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 9 ustawy o VAT jako świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Jak wynika to z ostatniego z ww. przepisów, podatnikami (czyli podmiotami zobowiązanymi do rozliczenia transakcji) są m.in. podmioty będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju.
Niemniej, dla zastosowania powyższych regulacji prawnych, tj. dla ustalenia, iż po stronie nabywcy usługi powstał obowiązek rozpoznania jej importu, w pierwszej kolejności należy ustalić miejsce jej świadczenia (czyli kraj opodatkowania transakcji), przy czym winno ono przypadać – w myśl przepisów z zakresu VAT – na terytorium naszego kraju. W przypadku świadczenia usług, dla prawidłowego rozliczenia podatku VAT, istotnym jest bowiem określenie miejsca ich świadczenia, czyli kraju opodatkowania. Innymi słowy, od poprawności określenia miejsca świadczenia danej usługi (kraju opodatkowania) zależy czy podlega ona opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, czy też nie. Powyższe wynika z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, który stanowi, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przepis ten wskazuje na zasadę terytorialności - opodatkowaniu podlega wyłącznie odpłatne świadczenie usług i odpłatna dostawa towarów wykonywane na terytorium Polski.
Miejsce świadczenia usługi
Miejsce świadczenia usług na rzecz przedsiębiorcy (dokładnie podatnika) uregulowane zostało w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, jako miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania. Jednakże, zgodnie z § 4 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku świadczenia, środkami transportu morskiego lub lotniczego, usług międzynarodowego transportu osób (…) - miejscem świadczenia tych usług, jest terytorium kraju.
Definicja transportu międzynarodowego osób została zawarta w przepisie art. 83 ust. 3 pkt 2 lit. a) - c) ustawy o VAT. Przepis ten wskazuje, że z usługami transportu międzynarodowego osób mamy do czynienia przy przewozie lub inny sposobie przemieszczania osób środkami transportu morskiego, lotniczego i kolejowego:
- z miejsca wyjazdu na terytorium kraju (Polski) do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju (Polski),
- z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju (Polski) do miejsca przyjazdu na terytorium kraju (Polski),
- z miejsca wyjazdu poza terytorium kraju (Polski) do miejsca przyjazdu poza terytorium kraju (Polski), jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt).
Przekładając powyższe przepisy na grunt stanu faktycznego zawartego w pytaniu stwierdzić należy, że dokonując zakupu biletów lotniczych Firma staje się nabywcą usługi, wykonanej przez zagranicznego przewoźnika. Jednakże, przez wzgląd na wspomniany wyżej § 4 rozporządzenia Ministra Finansów, za kraj opodatkowania (miejsce świadczenia) ww. usługi (tj. usług przewozu lotniczego osób) uznać trzeba terytorium państwa usługodawcy (przewoźnika zagranicznego). Stąd też zakup od zagranicznego przewoźnika biletów lotniczych w zakresie usługi międzynarodowego transportu osób nie skutkuje dla nabywcy (polskiego podatnika) obowiązkiem rozpoznania importu ww. usługi.
Autorzy:
Janusz Stajniak, konsultant podatkowy ECDDP
Paweł Łabno, doradca podatkowy, Kierownik Zespołu ds. Podatku VAT ECDDP
Zobacz szkolenia: Delegacje krajowe i zagraniczne – problematyka oraz zasady rozliczania
