Wolumen zrealizowanych w roku 2014 usług pocztowych (bez druków bezadresowych) zmniejszył się z 2084,69 mln sztuk do 1982,10 mln sztuk co oznacza spadek o 4,92 proc., natomiast wartość uzyskanych w tym zakresie przychodów wzrosła z 7346,19 mln zł do 7411,09 mln zł, co oznacza wzrost o 0,88 proc. W 2014 roku alternatywni operatorzy pocztowi, którzy świadczyli usługi kurierskie zrealizowali 171,61 mln tych usług, z których osiągnęli przychód w wysokości 2462,65 mln zł. Oznacza to wzrost o 29,49 proc. do roku poprzedniego w zakresie wolumenu oraz o 13,10 proc. w zakresie przychodów – wynika z corocznego raportu Urzędu Komunikacji Elektronicznej na temat rynku pocztowego w Polsce za rok 2014. W roku 2014 w rejestrze operatorów pocztowych UKE znajdowało się 295 podmiotów. Spośród zarejestrowanych operatorów pocztowych działalność prowadzili: Poczta Polska jako operator wyznaczony oraz 165 pozostałych operatorów pocztowych.
Usługi pocztowe powszechne
W roku 2014 świadczenie usług powszechnych realizowała Poczta Polska pełniąc rolę operatora wyznaczonego spółka ma ustawowy obowiązek, zapewnienia realizacji usług powszechnych w sposób ciągły, gwarantujący dostępność na terytorium całego kraju, w tym na terenach wiejskich z zachowaniem jednolitych warunków ich świadczenia, na określonym poziomie jakości oraz przy zachowaniu przystępności cenowej. Na koniec roku 2014 liczba placówek pocztowych operatora wyznaczonego wynosiła ogółem 7540, w tym 4665 placówek własnych oraz 2875 placówek agentów pocztowych. W 2014 roku spadło zatrudnienie w Poczcie Polskiej. Liczba pracowników w przeliczeniu na pełne etaty wynosiła 79 471, co oznacza spadek o 4,79 proc., to kolejny rok w którym poziom zatrudnienia na Poczcie obniża się, w odniesieniu do roku 2012 spadek ten wyniósł 13,03 proc.
Liczba operatorów na polskim rynku
W latach 2000-2014 nastąpił 18-krotny wzrost liczby operatorów pocztowych (z 21 do 294 operatorów). Na koniec 2014 r. w rejestrze operatorów pocztowych zarejestrowanych było 295 firm (o 20 więcej niż w roku poprzednim), ale tylko 166 prowadziła działalność pocztową. W ubiegłym roku w obrocie krajowym i zagranicznym zrealizowano łącznie 5973,21 mln sztuk usług pocztowych co przełożyło się na 7570,65 mln zł przychodów, ale z tego 66,82 proc. wolumenu przesyłek ogółem stanowiły druki bezadresowe (3991,10 mln sztuk), z których przychód wyniósł zaledwie 159,56 mln zł.
Najwięcej działających operatorów było w województwie mazowieckim (65), małopolskim (15), śląskim (15). W pozostałych województwach liczba działających operatorów nie przekraczała 11. Największy stopień wykorzystania uzyskanych wpisów do rejestru jest w województwach: warmińsko – mazurskim i opolskim (100 proc.) oraz świętokrzyskim (75 proc.). Spośród 165 operatorów działających w 2014 roku:
- 79 prowadziło działalność tylko lokalnie, w tym 31 na obszarze województwa, 21 na terenie powiatu, 25 w ramach miasta, 2 na innym obszarze o charakterze lokalnym,
- 42 – na obszarze krajowym,
- 42 – na obszarze krajowym i zagranicznym,
- 2 – wyłącznie w obrocie zagranicznym.
Wartość rynku pocztowego
W procesie realizacji usług pocztowych uczestniczyło ogółem 165 operatorów, przy czym 6 z nich działało we wszystkich trzech segmentach rynku pocztowego, jednak tylko 3 z nich to operatorzy posiadający znaczący udział w rynku pocztowym. W odniesieniu do roku 2013 wolumen zrealizowanych w roku 2014 usług pocztowych (bez druków bezadresowych) zmniejszył się z 2084,69 mln sztuk do 1982,10 mln sztuk co oznacza spadek o 4,92 proc., natomiast wartość uzyskanych w tym zakresie przychodów wzrosła z 7346,19 mln zł do 7411,09 mln zł, co oznacza wzrost o 0,88 proc.
Najwyższy udział w sprzedaży usług pocztowych ogółem uzyskała Poczta Polska S.A. Operator wyznaczony zrealizował w obrocie krajowym i zagranicznym 1783,24 mln sztuk usług co przełożyło się na 4620,09 mln zł przychodu (uzyskując 68,60 proc. udziału w wolumenie oraz 72,87 proc. udziału w przychodach). Spółki: InPost, InPost Paczkomaty oraz Polska Grupa Pocztowa, będące głównymi konkurentami Poczty Polskiej w omawianym segmencie posiadały wspólnie 28,71 proc. udziału w zakresie wolumenu oraz 24,36 proc. udziału w zakresie przychodów. Oznacza to, że pozostali operatorzy (69) działający w tym segmencie posiadali zaledwie 2,69 proc. udziału w wolumenie oraz 2,67 proc. udziału w przychodach.
Rynek przesyłek kurierskich
Rynek kurierski ten w ujęciu globalnym nadal wykazuje tendencję wzrostową, co spowodowane jest w dużej mierze rozwojem rynku usług e-commerce w zakresie doręczania paczek m.in. ze sklepów internetowych. Analiza segmentu przesyłek kurierskich pokazuje, że przesyłki te wygenerowały najwyższy przychód stanowiący 83,46 proc. w przychodach ogółem. W sumie, uwzględniając również obroty Poczty Polskiej, rynek kurierski obsłużył 194,46 mln sztuk przesyłek, co dało 2708,12 mln zł przychodu. Analiza danych 10 operatorów (w tym Poczty Polskiej), mających najwyższe udziały w usługach kurierskich wskazuje, że posiadali oni 86,44 proc. udziału w wolumenie oraz 95,11 proc. w przychodach ogółem. Pozostałych 87 operatorów działających w omawianym segmencie uzyskało 13,56 proc. udziału w wolumenie przesyłek kurierskich oraz 4,89 proc. w przychodach z tych usług. W segmencie innych usług pocztowych zrealizowano ogółem 4273,77 mln sztuk usług, co przełożyło się na 748,03 mln zł przychodu. Do innych usług pocztowych, obok przesyłek listowych i paczek pocztowych, zaliczane są także przekazy pocztowe, przesyłki reklamowe, druki bezadresowe, przesyłki pocztowe przesłane przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej oraz przyjęcie zgłoszenia o zmianie adresu. W segmencie innych usług pocztowych najwyższe udziały w wolumenie posiadają operatorzy alternatywni (88,19 proc.), natomiast Poczta Polska zdecydowanie dominuje w zakresie przychodów (77,47 proc.).
Wyłączając natomiast Pocztę Polską, pozostali operatorzy alternatywni świadczący usługi kurierskie zrealizowali 171,61 mln tych usług, z których osiągnęli przychód w wysokości 2462,65 mln zł. W stosunku do roku 2013 oznacza to wzrost o 29,49 proc. w zakresie wolumenu oraz o 13,10 proc. w zakresie przychodów. Przeważająca większość wolumenu przesyłek kurierskich tj. 93,83 proc. zrealizowana została w obrocie krajowym, co przełożyło się na 72,91 proc. przychodów uzyskanych z tego segmentu usług pocztowych. W obrocie zagranicznym zrealizowano 6,17 proc. wolumenu jednak udział przychodów z tego obszaru był większy i wyniósł blisko 27,09 proc. przychodów.
W roku 2014 segmencie przesyłek kurierskich działalność prowadziło 96 alternatywnych operatorów pocztowych, wśród których 46 wykonywało wszystkie czynności w procesie realizacji usługi pocztowej: od przyjęcia przesyłki od nadawcy, poprzez jej sortowanie, przemieszczanie aż do doręczenia. Niemal wszyscy wiodący alternatywni operatorzy prowadzący działalność w segmencie przesyłek kurierskich oferują je zarówno w obrocie krajowym jak i zagranicznym. Wyjątkiem jest operator Siódemka, który w 2014 roku świadczyła tylko usługi w obrocie krajowym, a Federal Express Poland tylko w obrocie zagranicznym. Z analizy danych przedstawionych w sprawozdaniach przez alternatywnych operatorów pocztowych wynika, że 9 największych, zarówno pod względem wolumenu jak i przychodów, operatorów świadczących usługi w segmencie przesyłek kurierskich posiadało w 2014 roku 84,63 proc. udziału w wolumenie ogółem oraz 94,62 proc. udziału w przychodach ogółem osiągniętych z tytułu świadczenia przesyłek kurierskich. W gronie wiodących operatorów pocztowych w segmencie przesyłek kurierskich w 2014 roku (rynek krajowy i międzynarodowy, nie wliczając Poczty Polskiej) znaleźli się: DHL, DPD, FedEx, Federal Express Poland, GLS, K-EX, Siódemka, TNT, UPS.
Warto dodać, że operatorzy alternatywni zaczęli również świadczyć usługi przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej (zrealizowano ponad 600 tys. tego rodzaju usług).
Zatrudnienie w firmach kurierskich
Poziom zatrudnienia w firmach kurierskich (w grupie alternatywnych operatorów pocztowych) w 2014 roku wyniósł 12 639 etatów, co oznacza niewielki spadek (o 61 etatów) w stosunku do roku 2013. Na rynku funkcjonowało 10 dużych operatorów zatrudniających powyżej 250 pracowników. W większości przypadków liczba zatrudnionych nie przekroczyła 50 osób (99 operatorów). Ponadto stosunkowo dużą grupę stanowią operatorzy działający jednoosobowo (53 firmy).
Liczba przesyłek pocztowych przypadająca na 1 mieszkańca kraju (wskaźnik postażu) bez druków bezadresowych.
Wskaźnik postażu w 2014 r. to 51,7 przesyłek przypadających na 1 mieszkańca, czyli nieco niższy niż w 2013 r. W latach 2007 - 2012 kształtował się na podobnym poziomie ok. 52 przesyłki przypadające na 1 mieszkańca.
Informacje o raporcie: raport Urzędu Komunikacji Elektronicznej został sporządzony zgodnie z ustawą z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1529), na podstawie informacji uzyskanych od operatorów pocztowych zgodnie z art. 43 ust. 1 i 2 ww. ustawy. Wymienione przepisy obligują operatorów pocztowych do przedłożenia Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej sprawozdań z działalności pocztowej prowadzonej w 2014 roku. Prezes UKE, jako organ regulacyjny dla rynku usług pocztowych w Polsce, działał w 2014 roku, na podstawie ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 243, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1529) oraz aktów wykonawczych do tej ustawy.
Aktami regulującymi rynek pocztowy Unii Europejskiej w 2014 roku były trzy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady: Dyrektywa 97/67/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wspólnych reguł rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług (tzw. I Dyrektywa pocztowa); Dyrektywa 2002/39/WE z dnia 10 czerwca 2002 r. zmieniająca Dyrektywę 97/67/WE w zakresie dalszego otwarcia na konkurencję wspólnotowych usług powszechnych (tzw. II Dyrektywa pocztowa) oraz Dyrektywa 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniająca Dyrektywę 97/67/WE w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty (tzw. III Dyrektywa pocztowa).
(opr. Beata Trochymiak na podstawie Raportu Prezesa UKE o stanie rynku usług pocztowych w Polsce według danych za rok 2014)