Jakie są skutki korekty wysokości składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne przez pracodawcę dla rozliczeń podatku dochodowego od osób fizycznych?
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej co roku ogłasza wysokość rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe obowiązującej w danym roku podatkowym. O przekroczeniu tej podstawy w danym roku pracownik powinien powiadomić pracodawcę, tak by pracodawca mógł prawidłowo wywiązać się z obowiązków płatnika składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne. Jakie są zatem podatkowe konsekwencje złożenia takiego oświadczenia miesiąc za wcześnie. Na potrzeby dalszej analizy, przyjmijmy, że pracownik złożył oświadczenie w roku 2009, z którego to oświadczenia wynikało, że jego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w listopadzie 2009r. przekroczy roczną kwotę graniczną. W związku z tym za miesiąc listopad pracodawca opłacił składki na ubezpieczenie społeczne od obniżonej podstawy. Obecnie okazało się, że za listopad należało rozliczyć składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od wyższej podstawy. Pracodawca, ze względu na nieprawidłowe ustalenie wysokości należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne w roku 2009 dokona aktualnie (tj. przy wypłacie pracownikowi wynagrodzenia należnego za miesiąc marzec 2012r.) dodatkowego potrącenia składki na ubezpieczenie społeczne oraz zwróci nadpłatę składki zdrowotnej w kwocie (9%). Z uwagi na fakt, iż składki na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne podlegają uwzględnieniu przy wyznaczaniu dochodu do opodatkowania oraz kwoty należnego podatku w odmienny sposób, poniżej przedstawiono zasady postępowania w zależności od rodzaju składki.
Składka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe
Z brzmienia art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy o PDOF wynika, że podstawę obliczania podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9 (dla stosunku pracy) po odliczeniu kwot składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych potrąconych w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika (...) od przychodu podlegającego opodatkowaniu. Mając na uwadze fakt, iż potrącenie zaległej składki na ubezpieczenie rentowe i emerytalne nastąpi w roku podatkowym 2012 wielkość tej składki powinna być uwzględniona w rozliczeniu za miesiąc marzec 2012. Tym samym, pracodawca pomniejsza wynagrodzenie wypłacone w miesiącu marcu 2012r. o wysokość składki na ubezpieczenie społeczne należne za ten miesiąc oraz o wysokość dopłaty powstałej na skutek błędnego określenia wysokości składki w roku 2009. Wysokość dodatkowej składki na ubezpieczenie emerytalne oraz rentowe, jako potrącona w roku podatkowym 2012, powinna być uwzględniona w informacji PIT-11 przekazywanej pracownikowi za rok 2012.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne
Stosownie do brzmienia art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o PDOF podatek dochodowy, obliczony zgodnie z art. 27 lub art. 30c, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych pobranej w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (…). Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki (por. art. 27b ust. 2 ustawy o PDOF).
W analizowanej sytuacji doszło do powstania nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne wskutek pobrania przez pracodawcę składki wyliczonej w oparciu o błędnie ustaloną podstawę wymiaru. Zasadnym jest, by płatnik w rozliczeniu wynagrodzenia pracownika za miesiąc marzec 2012r. dokonał zwrotu całej nadpłaconej przez pracownika kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne. Odpowiednio do brzmienia art. 45 ust. 3a ustawy o PDOF jeżeli podatnik, obliczając podatek należny, dokonał odliczeń od dochodu, podstawy obliczenia podatku lub podatku, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot (w całości lub w części), w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone. Kwota tego zwrotu powinna być wykazana w pozycji 106 na formularzu PIT-37/ pozycji 170 na formularzu PIT-36.
Podsumowując, wysokość dopłaty składki na ubezpieczenie społeczne potrąconej z wynagrodzenia pracownika należnego za miesiąc marzec 2012 powinna być uwzględniona przy kalkulacji podstawy opodatkowania za miesiąc marzec 2012r., a tym samym uwzględniona w rozliczeniu podatkowym za rok 2012. Pracodawca powinien również poinformować pracownika o konieczności doliczenia w zeznaniu podatkowym składanym przez pracownika za rok podatkowy 2012 do należnego podatku dochodowego za ten rok wartość zwróconej składki na ubezpieczenie zdrowotne w części podlegającej odliczeniu od podatku tj. kwocie stanowiącej 7,75% podstawy wymiary składki. Pracownik dokonując rocznego rozliczenia podatku dochodowego powinien powiększyć kwotę należnego podatku dochodowego za rok 2012 o kwotę zwróconej składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegającej uprzednio odliczeniu od podatku dochodowego.
Autor: Agnieszka Sakowska ECDDP Sp. z o.o
