Statystyki w Polsce wskazują, że aż 1,5 mln osób (ok 28,3 proc.) jest zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych – co daje wskaźnik najwyższy w Unii Europejskiej! Dodatkowo aż 18,9 proc. świadczy pracę w ramach samozatrudnienia. Rynek wymaga zatem naprawy, ale to z kolei wymaga systemowego i skrupulatnego podejścia. Kolejne jego elementy wejdą niedługo w życie: nowelizacja Prawa zamówień publicznych, zawierająca wymóg stosowania umowy o pracę jeśli charakter pracy tego wymaga czy obowiązkową waloryzację kontraktów związaną ze stawką minimalną 12 zł. W toku wcześniejszych zmian wyeliminowano dyktat najniższej ceny, wprowadzono stosowanie klauzul społecznych oraz wymóg renegocjacji umów w przypadku zmiany minimalnego wynagrodzenia, stawki VAT czy ubezpieczenia społecznego. To tylko niektóre podjęte przez parlament kroki, które powinny być wspomagane kolejnymi, mądrymi rozwiązaniami. Polska może skorzystać z doświadczenia innych państw w tym obszarze i wdrożyć działania legislacyjne promujące zatrudnienie na umowach o pracę – uważa Federacja Przedsiębiorców Polskich (FPP).
Raport analizujący rynki pracy w poszczególnych krajach Unii Europejskiej, przygotowany na zlecenie Federacji Przedsiębiorców Polskich, wskazuje sprawdzone metody uzdrawiania rynków pracy. - Rozwiązania wdrożone przez poszczególne państwa członkowskie Unii Europejskiej mogą być znakomitą inspiracją do stworzenia skutecznych narzędzi zachęcających pracodawców do zatrudniania w oparciu o umowy o pracę i jednocześnie pozwolą na uzdrowienie polskiego rynku pracy. Należy pamiętać, że zmiany w prawie nie powinny polegać jedynie na wdrożeniu restrykcji dla zamawiających, którzy przez warunki przetargów opartych na rażąco niskich cenach wymuszają na pracodawcach zatrudnianie na podstawie umów cywilnoprawnych. Priorytetem w zakresie zmian legislacyjnych powinno być uatrakcyjnienie umowy o pracę jako podstawowej formy zatrudnienia. Doskonale obrazuje to przykład Francji, która rozszerzyła katalog umów zdefiniowanych w kodeksie pracy o bardziej elastyczne formuły oraz upowszechniła i wzmocniła skuteczność układów zbiorowych, a obecnie ponad 70 proc. osób zatrudnionych jest na umowie o pracę – mówi Marek Kowalski, przewodniczący Federacji Przedsiębiorców Polskich.
Według FPP wśród najważniejszych praktyk, które sprzyjają zwiększeniu zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę, znajdują się:
• Uelastycznienie zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę – co sprawia, że odsetek osób świadczących pracę poza reżimem prawa pracy jest niższy niż średnia europejska (np. Estonia, Francja, Węgry).
• Upowszechnianie układów zbiorowych i rozszerzenie ich skuteczności – np. w Finlandii pracodawcy i organizacje pracownicze zawierają układy zbiorowe pracy na innych warunkach zatrudnienia niż wynika to z powszechnego prawa pracy. Układy są korzystne zarówno dla pracodawców, jak i dla pracowników dzięki możliwości ustalania warunków zatrudnienia z pominięciem sztywnych zapisów kodeksu pracy. Porozumienia zbiorowe ustalają m.in. wysokość stawki płacy minimalnej w różnych sektorach. Jeżeli w danej branży nie istnieje umowa ogólna o warunkach pracy – wielkość wynagrodzenia zostaje uzgodniona indywidualnie.3.
• Zróżnicowanie płacy minimalnej w zależności od charakteru pracy i wieku – w Belgii płaca minimalna jest różna w zależności od wieku oraz z podziałem na pracowników wykonujących pracę umysłową i pracowników wykonujących pracę fizyczną. W Czechach wyróżnia się osiem grup zawodowych, wobec których stosuje się zróżnicowane stawki. W Luksemburgu występuje w tym aspekcie podział na pracowników wykwalifikowanych i niewykwalifikowanych3.
• Możliwość czasowego wyłączenia stosowania przepisów o płacy minimalnej – rozwiązanie zwiekszające elastyczność rynku pracy, które onosi się do konkretnego przedsiębiorcy. Obecnie stosuje się je w Irlandii – jeśli pracodawca nie jest w stanie wypłacać minimalnego wynagrodzenia z powodu problemów finansowych, właściwy sąd pracy może zwolnić go z takiego obowiązku na okres wynoszący od trzech miesięcy od jednego roku3.
Ważne jest wprowadzenie takich zmian, które przede wszystkim zachęcą pracodawców do stosowania umów o pracę. Dobrymi przykładami właściwych praktyk legislacyjnych, które pozytywnie wpłynęły na zmniejszenie liczby osób świadczących pracę poza reżimem prawa pracy, są m.in.: poszerzenie katalogu umów zdefiniowanych w Kodeksie Pracy o bardziej elastyczne formuły, zróżnicowanie płacy minimalnej czy zastosowanie układów branżowych.
Federacja Przedsiębiorców Polskich jest organizacją, której celem jest zapewnienie właściwego rozwoju oraz bezpieczeństwa najważniejszym podmiotom na polskim rynku pracy – pracodawcom i pracownikom. Reprezentuje interesy przedsiębiorstw i instytucji zrzeszonych w ramach Federacji, nieustannie dążąc do poprawy jakości funkcjonowania polskich firm zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej. Dialog – podejmowany przez Federację Przedsiębiorców Polskich (FPP) – ma uwzględniać opinie wszystkich uczestników polskiego rynku pracy, a następnie – na drodze wielostronnego kompromisu – budować trwałe relacje między poszczególnymi organizacjami oraz przedstawicielami władzy publicznej.
(źr. FPP)
