Każdy z krajów Unii Europejskiej posiada własny system prawny. Niestety w przypadku zagranicznych kontrahentów nie zawsze jest możliwość dochodzenia swoich roszczeń w kraju, a pozywanie dłużników za granicą zazwyczaj bywa kosztowne i skomplikowane. O tym w jaki sposób przewoźnicy mogą dochodzić swoich roszczeń na obszarze Unii Europejskiej, odpowiada Wojciech Szabunio, radca prawny PKS Gdańsk-Oliwa SA.
Mając świadomość, że ograniczenia nie ułatwiają handlu w ramach wspólnoty, Unia Europejska wprowadziła Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty. W ramach prawa unijnego rozporządzenie to akt prawny, który można porównać z ustawą w polskim systemie prawnym. Co więcej rozporządzenia obowiązują bezpośrednio i nie ma potrzeby (tak jak w przypadku dyrektyw) na odpowiednie wdrażanie ich do polskiego systemu prawnego. Odrębną kwestią jest, że polski prawodawca nadaje przepisom wynikającym z rozporządzeń moc ustawową.
Przepisy dotycząc europejskiego nakazu zapłaty pozwalają na pozywanie kontrahentów z innych krajów Unii Europejskiej w uproszczonym trybie. Najważniejszą korzyścią dla polskich przedsiębiorców jest możliwość dochodzenia roszczeń w tym trybie przed polskim sądem. Nie ma konieczności pozywania kontrahenta przed sąd właściwy dla jego siedziby lub miejsca zamieszkania. Takie rozwiązanie znacząco ułatwia dochodzenie roszczeń i obniża koszty postępowań. Warunkiem koniecznym aby można było dochodzić swoich roszczeń w trybie europejskiego nakazu zapłaty jest aby sprawa zawierała element transgraniczny, czyli przynajmniej jedna ze stron ma siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie członkowskim innym niż Polska.
W postępowaniu nakazowym można dochodzić roszczeń wynikających z umów. Przy czym nie chodzi tu wyłącznie o umowy mające charakter pisemnych dokumentów. Wystarczy gdy mamy zamówienie (ustne, mailowe lub pisemne), potwierdzenie wykonania czynności (np. kopię listu przewozowego) i fakturę za wykonaną usługę lub dostarczony towar. Oczywiście im lepiej sprawa jest udokumentowana tym łatwiej udowadniać swoje twierdzenia przed sądem. Nie wszystkich spraw możemy dochodzić w tym trybie. Z możliwości wnoszenia pozwu w trybie europejskiego nakazu zapłaty wyłączone są na przykład sprawy „nie wynikające z umowy” czyli na przykład sprawy o odszkodowania wynikające z wypadków komunikacyjnych.
Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty wnosi się do sądu rejonowego jeżeli wartość roszczenia nie przekracza 75.000 PLN lub do sądu okręgowego jeżeli wartość sprawy jest wyższa. Pozew wnosi się na urzędowym formularzu, którego wzór jest załącznikiem do Rozporządzenia w sprawie europejskiego nakazu zapłaty.
Sąd wydaje nakaz zapłaty jeżeli nie ma formalnych przeciwskazań do jego wydania. Następnie nakaz doręczany jest pozwanemu, który może wnieść sprzeciw. Sprzeciw powinien być złożony w terminie 30 dni od dnia doręczenia. Pozwany wnosi sprzeciw również na urzędowym formularzu W sprzeciwie pozwany wskazuje, że kwestionuje roszczenie, bez konieczności precyzowania powodów. W razie wniesienia sprzeciwu europejski nakaz zapłaty traci moc, a sąd rozpoznaje sprawę we właściwym trybie, jednakże nadal jest to ten sam sąd został wniesiony pozew o wydanie nakazu zapłaty.
Bezskuteczny upływ terminu do wniesienia sprzeciwu pociąga za sobą stwierdzenie wykonalności europejskiego nakazu zapłaty. Nakaz, którego wykonalność została stwierdzona, może być wykonywany bez potrzeby uzyskiwania zezwolenia na jego wykonanie. Przepisy Rozporządzenia dają ograniczone możliwości kwestionowania nakazu zapłaty po upływie terminu do jego zaskarżenia. Warto wskazać, że spośród krajów Unii Europejskiej tylko Dania nie stosuje regulacji dotyczących europejskiego nakazu zapłaty.
(źr. PKS Gdańsk-Oliwa SA)
wszystko o rynku usług i pracy w logistyce
