Może się zdarzyć, iż pracownik przy wykonywaniu swoich obowiązków wyrządzi szkodę osobie trzeciej (np. kontrahentowi spółki lub innej osobie). Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa do naprawienia szkody zobowiązany będzie wyłącznie pracodawca.
To, że tylko spółka odpowiada za działania pracownika podkreślił Sąd Najwyższy, w uchwale z dnia 12 czerwca 1976 r., sygn. akt III CZP 5/76, opubl. OSNC 1977/4/61:
„Przepis art. 120 § 1 kodeksu pracy wyłącza opartą na przepisach prawa cywilnego odpowiedzialność pracownika wobec drugiego pracownika za szkodę wyrządzoną z winy nieumyślnej przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych.”
Oznacza to, że jeśli pracownik np. świadcząc usługę u kontrahenta spowoduje szkodę, spółka będzie musiała pokryć jej koszty. Podstawą dochodzenia przez poszkodowanego odszkodowania od spółki będą odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego mówiące o odpowiedzialności odszkodowawczej.
Odpowiedzialność pracodawcy za wyrządzoną przez pracownika szkodę powstanie tylko i wyłącznie w przypadku zaistnienia poniżej określonych przesłanek:
1. zaistniała szkoda,
2. szkodę spowodował pracownik zatrudniony na umowę o pracę,
3. pracownikowi będzie można przypisać winę,
4. poszkodowanym jest osoba trzecia,
5. szkoda została wyrządzona podczas wykonywania obowiązków pracowniczych.
Jeśli spółka naprawiła szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, może zażądać od pracownika, który ją spowodował, zwrotu poniesionych kosztów.
Istotne jest to, iż pracodawca może zażądać od pracownika zwrotu poniesionych kosztów tylko w tym zakresie, w jakim rzeczywiście naprawił szkodę osobie trzeciej.
Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę (czyli w wysokości faktycznie pokrytej przez pracodawcę szkody) i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda.
Odszkodowanie pracownika ustalane jest w wysokości wyrządzonej szkody. Jeśli jednak jego działanie było nieumyślne, odszkodowanie nie może przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego mu w dniu wyrządzenia szkody.
Natomiast jeśli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.
Roszczenie pracodawcy wobec pracownika o zwrot wypłaconego odszkodowania staje się wymagalne w dniu, w którym szkoda ta została naprawiona. Wtedy też rozpoczyna się bieg okresu przedawnienia, który wynosi 1 rok.
Naprawienie szkody może nastąpić na podstawie ugody pomiędzy pracodawcą i pracownikiem. Jeżeli pracownik nie wykona ugody, podlega ona wykonaniu w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego, po nadaniu jej klauzuli wykonalności przez sąd pracy. W przypadku, gdy ugoda nie jest możliwa pracodawca będzie musiał dochodzić swych należności na drodze sądowej poprzez wytoczenie powództwa przeciwko pracownikowi.
Podstawa prawna:
art. 114-122 Kodeksu pracy
art. 415 i 471 Kodeksu cywilnego
Autor: Ewa Krysztofiuk, radca prawny, M&M air sea cargo S.A
