W ramach Zielonego Ładu UE, pod koniec marca 2022 roku Komisja Europejska przyjęła projekt regulacji „Zrównoważony Produkt”. Wprowadza on ideę Cyfrowego Paszportu Produktowego. W prace nad tym rozwiązaniem włączyło się aktywnie GS1 in Europe. Dzięki temu rozwiązaniu w przyszłości każdy będzie mógł śledzić szczegółowe informacje o zakupionym produkcie: jego składzie, pochodzeniu i sposobach recyklingu. Prace nad Cyfrowym Paszportem Produktowym ruszyły w kwietniu 2022 roku.
Nowe wymogi unijnego prawa wpłyną na globalną gospodarkę, ponieważ zobowiązują wszystkie podmioty gospodarcze do udostępniania odpowiednio ustrukturyzowanych danych produktowych. Ponadto zabraniają niszczenia niesprzedanych produktów i promują towary wyprodukowane zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Paszport produktowy: co to jest?
Pomysł, aby każdy produkt miał swój cyfrowy paszport, nie jest nowy, ale dopiero teraz jest wprowadzany w życie w ramach zielonej i cyfrowej transformacji.
Cyfrowy Paszport Produktowy to zestaw istotnych danych (wyspecyfikowanych w regulacji) umożliwiających identyfikacją produktu i jego składu oraz pochodzenia w całym cyklu życia. Obejmuje nie tylko dane o produktach gotowych, ale także o komponentach i półproduktach. Paszport dotyczy nie tylko towarów wyprodukowanych w Europie, ale także sprowadzonych do UE z innych rynków. Tylko pewne rodzaje żywności, pasz oraz produktów farmaceutycznych zostały zwolnione z jego posiadania. W pierwszej kolejności Paszport będzie dotyczył: od 2024 roku - baterii i tekstyliów, materiały budowlanych – od 2024 roku, następnie od 2026 roku urządzeń elektrycznych i elektronicznych.
– Paszport produktowy zapewnia konsumentom, firmom i organizacjom dostęp do ważnych dla nich informacji produktowych o składzie, procesie produkcji, producencie oraz miejscu wyprodukowania, włącznie z konkretnym budynkiem. Pozwoli to odbiorcom, biznesowym, ale również indywidualnym na podejmowanie świadomych decyzji o zakupie oraz działania na rzecz zrównoważonego rozwoju – mówi Marta Szymborska z GS1 Polska.
Paszport produktowy poprawia identyfikowalność produktów w łańcuchu dostaw oraz ułatwia organom nadzoru weryfikację ich zgodności z przepisami. W ten sposób zwiększa kontrolę nad surowcami lub komponentami.
- Koszty implementacji tego rozwiązania zależą od modelu, który zostanie finalnie wdrożony. Z raportu opracowanego przez firmę doradczą Deloitte wynika, że szacunkowy koszt wprowadzenia globalnego, otwartego standardu może wynosić od 3 mld EUR do 7,1 mld EUR. Jednakże, gdyby powstały konkurujące ze sobą standardy nakłady finansowe musiałyby być kilkadziesiąt razy wyższe i mogły wynieść od 63 mld EUR nawet do 152 mld EUR – mówi Julia Patorska, partner associate, ekspertka w obszarze analiz ekonomicznych i środowiskowych w Deloitte.
Sieć współpracy
EuroCommerce oraz GS1 in Europe wypracowały i opublikowały wspólne stanowisko popierające koncepcję Cyfrowego Paszportu Produktowego. Obie organizację dostrzegają potencjał paszportu produktowego w umacnianiu firm i konsumentów przy podejmowaniu dobrych decyzji inwestycyjnych i zakupowych nakierowanych na zrównoważony rozwój. Ten potencjał zadziała, gdy paszport produktowy będzie wykorzystywał otwarte globalne standardy produktowe już stosowane przez firmy i umożliwi prosty dostęp konsumentom do danych przez skanowanie kodów lub w sklepie. Polska Izba Handlu i Dystrybucji oraz GS1 Polska będą wspólnie wspierać opublikowane założenia Cyfrowego Paszportu Produktowego i promować jego koncepcję wśród sowich interesariuszy na terenie. Przy wykorzystaniu odpowiedniej struktury danych, Cyfrowy Paszport Produktowy może umożliwić efektywniejszą realizację celów polityki UE oraz celów samej branży, co przełoży się na korzyści dla konsumenta. Paszport może pozwolić na lepsze zarządzanie danymi produktów, efektywniej je współdzielić w ramach globalnych łańcuchów dostaw.
Kiedy paszport produktowy stanie się powszechny?
Uchwalone przez Parlament Europejski przepisy uruchamiają procedurę legislacyjną, która wymaga zaangażowania Parlamentu Europejskiego oraz Komisji. Proces ten może trwać do 16-18 miesięcy.
Raport firmy Deloitte na temat wyzwań oraz korzyści Cyfrowego Paszportu Produktowego dostępny jest tu: https://cutt.ly/xX55NYd
(źr. GS1 Polska)
