Mimo, że umowy zlecenia – zgodnie z postulatami związków zawodowych i przedstawicieli przedsiębiorców – zostaną objęte obowiązkową składką ZUS w 2016 roku, czasu na odpowiednie przygotowanie się do nowych warunków rynkowych pozostało niewiele. Absolutną koniecznością, zarówno w przypadku sektora prywatnego, jak i rynku zamówień publicznych, staje się uwzględnienie w budżetach dodatkowych kosztów pracy. Zmiany w sposobie zatrudnienia są oczywiście pozytywne – potwierdzają to zarówno przedstawiciele przedsiębiorstw, jak i związków zawodowych. Ważne jednak, aby intencja Ustawodawcy obowiązywała bez wyjątków od 1 stycznia 2016 roku – zwłaszcza w kontekście zamówień na usługi, gdzie koszty wynagrodzeń stanowią większość budżetu.
Usługi stanowią istotny element zamówień zarówno w sferze publicznej, jak i na rzecz sektora prywatnego. Wojsko Polskie, Policja czy samorządy korzystają w swoich obiektach z usług zewnętrznych, i certyfikowanym firm. Wieloletnie kontrakty pozwalają m.in. na właściwe zabezpieczenie ruchomości należących do armii przed niepożądanym dostępem niepowołanych osób czy służb wywiadowczych. Na outsourcing usług zapewniających czystość, a tym samym także bezpieczeństwo obiektów, bardzo często decydują się z kolei szpitale czy galerie handlowe i supermarkety.
- Ewentualne niedoszacowanie budżetów przeznaczonych na usługi w takich podmiotach jak: szpitale, lotniska czy obiekty wojskowe, może nieść ze sobą ogromne zagrożenie. Nawet najlepiej wyposażone jednostki, posiadające wykwalifikowany personel i opierające swoją działalność na najnowszych technologiach, nie będą funkcjonowały prawidłowo bez bazy, jaką stanowią pracownicy odpowiedzialni za bezpieczeństwo i czystość obiektów. Co warte podkreślenia – problem jak najszybszego dostosowania się do nowych warunków rynkowych – renegocjacji umów będących w toku i waloryzacji kontraktów, dotyczy nie tylko usług realizowanych w ramach zamówień publicznych. Odpowiednie kalkulacje budżetowe powinny być przedmiotem działań także w sektorze prywatnym. Jestem przekonany, że tak kompleksowe podejście zmniejszy ryzyko występowania negatywnych skutków – jeżeli partnerzy biznesowi będą współpracować, to osiągniemy długo oczekiwany efekt: systematyczne, lecz istotne uzdrowienie rynku pracy – mówi Marek Kowalski, Przewodniczący Rady Zamówień Publicznych przy Konfederacji Lewiatan.
Zasadniczym zagrożeniem dla podmiotów z branży usługowej stanowi systematyczny spadek stawek za godzinę, które obecnie kształtują się w granicach 8-12 złotych brutto. Za taką kwotę nie ma już możliwości zatrudnienia na umowę o pracę certyfikowanego pracownika nawet na poziomie minimalnego wynagrodzenia. W momencie wejścia w życia ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych warunki dotychczas realizowanych kontraktów ulegną zasadniczemu przewartościowaniu. Istotnie wzrosną obciążenia firm, a w obliczu utrzymania dotychczasowych ustaleń kontraktowych, Wykonawcy i Pracownicy znajdą się w trudnym położeniu. Uwzględnienie kosztów ozusowania umów zleceń w budżetach i kalkulacjach Zamawiających jest więc niezbędnym krokiem, na którym skorzystają wszyscy uczestnicy rynku pracy. Istotne w tym zakresie będzie doprowadzenie do pełnej waloryzacji – Zamawiający muszą dokonywać waloryzacji w oparciu o stawki brutto. Koszt wynagrodzenia obejmuje bowiem nie tylko kwotę wypłacaną pracownikowi, ale także odprowadzane podatki i składki na ubezpieczenia społeczne. Ma to szczególne znaczenie w zamówieniach, w których większość kosztów stanowią wynagrodzenia pracowników – czyli w branżach usługowych. Nie można bowiem dopuścić do sytuacji, gdy wzrost obciążeń fiskalnych obniży pensję, jaką pracownik otrzymuje do ręki. Zamawiający zawsze powinien wkalkulować w budżecie wynagrodzenia pracowników z uwzględnieniem podatków, składek na ubezpieczenia – także w tej części, którą obowiązkowo odprowadza pracownik.
Dzięki temu możliwe będzie odejście od patologii na rynku zamówień publicznych, gdzie instytucje państwowe wybierały oferty ze stawkami w granicach 5-7 zł za godzinę brutto – czyli nawet połowę niższymi niż minimalne krajowe wynagrodzenie.
- Koszt zatrudnienia pracownika znacząco się zwiększy, dlatego waloryzacja umów, powinna stanowić pierwszy krok. Rozmowy należy rozpocząć już teraz, bo z całą pewnością nie zabraknie kwestii, które będą wymagały dokładniejszej analizy. Dotyczy to także nowych budżetów – muszą one uwzględniać koszty ozusowania umów zleceń. Tylko w taki sposób zagwarantowane zostanie bezpieczeństwo na rynku pracy – dodaje Marek Kowalski.
Ozusowanie umów zleceń w istotny sposób wpływa na bilansowanie kontraktów dotyczących usług – ich obecna zyskowność oscyluje na poziomie 5 proc., po 1 stycznia 2016 roku spadnie ona o 10 punktów procentowych i de facto kontrakt będzie generować straty. Podstawową intencją Ustawodawcy, który wprowadził obowiązek opłacania składki ZUS w umowach zleceniach z ponad rocznym vacatio legis, było zagwarantowanie przedsiębiorcom oraz ich klientom odpowiedniego czasu właśnie na zmianę kalkulacji budżetów – w przypadku nowych kontraktów (na rynku ZP oraz w sektorze prywatnym) – i renegocjację umów będących w toku.
Zdaniem ekspertów rynku pracy, a także Ustawodawcy, taka strategia wpłynie pozytywnie na warunki zatrudnienia – zwłaszcza dla osób najniżej zarabiających, a docelowo ma szansę doprowadzić do spadku poziomu bezrobocia i zmniejszenia się szarej strefy.
(źr. KPP Lewiatan)
