Jak informuje firma doradcza Deloitte w swoim najnowszym alercie celnym - od 1 sierpnia 2014 r. obowiązują nowe sankcje nałożone przez Unię Europejską wobec Rosji w związku z konfliktem na Ukrainie. Podstawą prawną sankcji stanowi Rozporządzenie Rady (EU) nr 833/2014 z dnia 31 lipca 2014 r. dotyczące środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie.
Zakres sankcji
Sankcje wprowadzają szereg ograniczeń w wymianie handlowej i dokonywaniu transakcji z podmiotami rosyjskimi. Między innymi wprowadza się:
- zakaz sprzedaży, przekazywania lub wywozu na rzecz jakiejkolwiek osoby fizycznej lub prawnej w Rosji tzw. towarów podwójnego zastosowania, jeżeli towary te mogą być w całości lub w części wykorzystane do użytku wojskowego;
- wymóg uzyskania stosownego zezwolenia na sprzedaż, przekazanie lub wywóz na rzecz jakiejkolwiek osoby fizycznej lub prawnej w Rosji określonych technologii m.in. związanych z wydobyciem ropy naftowej i gazu. Zezwolenie nie zostanie wydane, jeżeli będzie można stwierdzić, że sprzedaż, przekazanie lub wywóz ww. technologii dokonywane jest z przeznaczeniem na projekty głębinowej eksploracji i produkcji ropy naftowej, arktycznej eksploracji i produkcji ropy naftowej oraz projekty związane z gazem łupkowym w Rosji;
- zakaz udzielania pomocy technicznej w postaci np. doradztwa, szkoleń na rzecz osoby fizycznej lub prawnej w Rosji, jeżeli pomoc ta jest związana z obsługą techniczną uzbrojenia lub tzw. towarów podwójnego zastosowania, które mogą być wykorzystane do użytku wojskowego;
- zakaz udzielania finansowania w związku z uzbrojeniem lub tzw. towarami podwójnego zastosowania, jeżeli mogą być wykorzystane do użytku wojskowego, w szczególności na potrzeby ich sprzedaży, dostawy lub przekazania na rzecz jakiejkolwiek osoby fizycznej lub prawnej w Rosji;
- zakaz kupna, sprzedaży i świadczenia innych usług w odniesieniu do zbywalnych papierów wartościowych oraz instrumentów rynku pieniężnego, które mają termin zapadalności przekraczający 90 dni i zostały wydane przez określone rosyjskie instytucje finansowe.
Powyższe ograniczenia dotyczą umów i porozumień zawartych po 1 sierpnia 2014 r.
Skutki wprowadzenia sankcji
Rozporządzenie Rady wprowadzające sankcje ma bezpośredni skutek we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, a więc również w Polsce. W konsekwencji, sankcje mogą mieć wpływ na działalność polskich podmiotów prowadzących wymianę handlową z Rosją. W szczególności, sankcje mogą mieć znaczenie dla działalności podmiotów sprzedających na rynek rosyjski tzw. towary podwójnego zastosowania, czyli takie które mają co do zasady zastosowanie cywilne, ale mogą być również wykorzystywane do celów militarnych. Są to np. niektóre substancje chemiczne, zaawansowane technologie, np. niektóre komputery, ale również np. niektóre łożyska czy materiały o dużej wytrzymałości. Sankcje oznaczają również ograniczenia w wymianie handlowej podmiotów, które sprzedają do Rosji technologie związane z wydobyciem ropy naftowej i gazu. Zezwolenie będzie bowiem wymagane na wywóz do Rosji m.in. niektórych rur stosowanych do rurociągów oraz do wierceń ropy naftowej i gazu, narzędzi do wiercenia w kamieniu lub wierceń ziemnych, platform wiertniczych, niektórych jednostek pływających, części do niektórych maszyn. Podmioty będące oddziałami spółek amerykańskich mogą być dodatkowo zobowiązane do przestrzegania ograniczeń wynikających z sankcji nałożonych przez Stany Zjednoczone.
Konsekwencje nieprzestrzeganie sankcji
Rozporządzenie 833/2014 nie wprowadza kar za naruszenie przepisów dotyczących sankcji na Rosję. Zgodnie z Rozporządzeniem państwa członkowskie mają przyjąć przepisy określające takie kary. Na ten moment, w polskim prawie brak jest bezpośrednich regulacji w tym zakresie. Obowiązuje jednak ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, która przewiduje kary finansowe i sankcje karne za wywóz towarów bez stosownego zezwolenia. Polskie organy mogą więc próbować nakładać kary za naruszenie przepisów dotyczących sankcji wobec Rosji w oparciu o przepisy ww. ustawy. Warto również pamiętać, że na podmioty będące oddziałami spółek amerykańskich mogą być dodatkowo nałożone kary za naruszenie sankcji nałożonych przez Stany Zjednoczone.
Jak się przygotować na zmiany?
Podmioty dokonujące transakcji z podmiotami rosyjskimi powinny w szczególności dokonać weryfikacji swoich towarów w celu identyfikacji tych, których wywóz nie będzie możliwy ze względu na wprowadzone sankcje lub będzie wymagał uzyskania stosownego zezwolenia. Dodatkowo, rekomendowane jest wprowadzenie odpowiednich procedur mających na celu identyfikację „na bieżąco” transakcji z podmiotami rosyjskimi, które mogą podlegać ograniczeniom. Warto również dokonać analizy planowanych kontraktów z podmiotami rosyjskimi m.in. w celu uwzględnienia w nich odpowiednich postanowień zabezpieczających pozycję Spółki w związku z wprowadzonymi sankcjami.
(źr. za informacją firmy doradczej Deloitte)
