Co roku podczas pracy w magazynach ginie kilkadziesiąt osób. Najczęściej do wypadków śmiertelnych dochodzi z winy człowieka - operatorów wózków widłowych, którzy nie przestrzegają podstawowych zasad bezpieczeństwa obsługi urządzeń podnośnikowych. Nie musi tak być, wystarczy wypracować zasady ich użytkowania i zwracać uwagę na przygotowanie operatorów do codziennej pracy. Jak to zrobić?
Główną przyczyną wypadków przy pracy w magazynach jest niewłaściwa ogólna organizacja pracy – nieprawidłowe zachowanie się pracownika oraz niewłaściwe dobranie parametrów technicznych i ergonomicznych urządzeń podnośnikowych - wózków widłowych. Problemem też jest niewystarczający poziom kwalifikacji pracowników (operatorów wózków widłowych). Szkolenia na operatora wózka widłowego oferowane na rynku odbiegają znacznie od norm zalecanych. W wielu magazynach pracownicy nie posiadają praktycznej wiedzy pozwalającej identyfikować zagrożenia oraz zapobiegać potencjalnie niebezpiecznym sytuacjom. Z opinii Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że operatorzy obsługujący maszyny i urządzenia podnośnikowe często nie znają wszystkich właściwości urządzeń na których pracują. Dzisiaj do zrobienia świadectwa uprawniającego do obsługi wózka widłowego wystarczy jednodniowy kurs, tymczasem wymagania dotyczące nauki prowadzenia urządzenia wózka widłowego wynoszą 40 godzin, czyli więcej niż na prawo jazdy uprawniające do prowadzenia samochodu osobowego!
Zwracaj uwagę na właściwości urządzenia
Wózki widłowe są dzisiaj urządzeniami posiadającymi wiele funkcji układu napędowego (zdolności poruszania się wózka) oraz układu nośnego (udźwig wózka). Brak regularnych i odpowiednio przygotowujących szkoleń do pracy operatorów wózków widłowych prowadzi często do problemów z obsługą urządzenia w czasie pracy. Najczęściej odnotowywane problemy operatorów wózków widłowych dotyczą sterowności urządzenia oraz korzystania z funkcji hamulców i regulacji prędkości wózka. Często też zdarza się, że nie ma nadzoru nad przestrzeganiem regulaminu pracy, a więc brakuje odpowiedniego zachowania pracowników. Z powodu pośpiechu, presji czasu, czy też brawury operatorzy urządzeń podnośnikowych popełniają najwięcej błędów. Do nich zalicza się jazdę na zakrętach ze zbyt dużą prędkością, przy wysoko uniesionym ładunku, niedostateczną koncentrację uwagi na wykonywanej czynności np. jazda wózkiem do tyłu bez upewnienia się czy droga jest niezastawiona i wolna, albo zbyt szybka jazda blisko stałych elementów wyposażenia, zbyt blisko krawędzi ramp, regałów. Częstym zjawiskiem, zwłaszcza u pracowników z niewielkim stażem pracy w magazynie, jest uśpienie na przewidywania zachowań innych pracowników oraz użytkowników dróg komunikacyjnych.
Nie musi tak być! jeśli pracownicy zostaną zobowiązani do przestrzegania podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Bezpieczeństwo można podzielić na 2 kategorie: bezpieczeństwo bierne i bezpieczeństwo aktywne. To pierwsze uzależnione jest od właściwości urządzenia podnośnikowego i jego właściwego dobrania do potrzeb np. podwozie i rama, ergonomiczne siedzenie z pasem bezpieczeństwa. Aktywne cechy bezpieczeństwa pomagające zapobiec wypadkom to widoczność, hamulec postojowy, mata podłogowa i oświetlenie pojazdu, a także w niektórych urządzeniach tzw. SAS – System Aktywnej Stabilności. SAS pozwala na uzyskanie znacznych oszczędności w kosztach użytkowania wózków widłowych, np. pozwala zredukować koszty i zminimalizować straty wynikające z uszkodzeń towarów i urządzeń oraz uniknąć wypadków. Np. SAS w wózkach widłowych Toyota zawiera: aktywny kontroler funkcji masztu, aktywną kontrolę kąta przechyłu masztu w przód, aktywną kontrola prędkości przechyłu masztu do tyłu, automatyczną kontrolę poziomowania wideł, aktywny synchronizator układu kierowniczego i stabilizator tylniej osi, a co najważniejsze automatyczną redukcję prędkości podczas skręcania i kontrolę dostępu do wózka (uruchamianie poprzez kod PIN).
Wózek bezpieczny to taki, który posiada faktyczny Certyfikat CE – potwierdzający spełnienie przez wózki norm UE. Zgodnie z prawem Unijnym, prawo nadawania certyfikatów CE posiadają wyłącznie producenci lub upoważnieni przez nich autoryzowani dystrybutorzy.
Jednakże należy pamiętać, że bezpieczeństwo pracy i niezawodność urządzania zależy przede wszystkim od umiejętności operatora, a więc należy zadbać o właściwe szkolenia operatorskie i zobowiązanie do przestrzegania Instrukcji Operatorskiej danego urządzenia oraz zasad bezpieczeństwa pracy!
Jak przygotować operatora wózka widłowego do pracy w magazynie!
Obowiązki Operatora wózka widłowego
- Posiadanie obowiązujących uprawnień operatorskich
- Przestrzeganie ogólnych zasad użytkowania wózków widłowych
- Przestrzeganie wewnątrz zakładowych przepisów porządkowych i ruchu
- Używanie środków ochrony osobistej
- Czuwanie nad bezpieczeństwem osób będących w pobliżu maszyny
- Wykonanie codziennej kontroli wózka, zgodnie z Instrukcją Operatorską dla danej maszyny.
(źr. Toyota Handling Material)
Pamiętaj, jedynie autoryzowani i przeszkoleni operatorzy mogą obsługiwać wózki widłowe!
Operatorzy muszą używać obowiązkowe oraz zalecone środki ochrony osobistej: ochrona głowy ochrona oczu, ochrona uszu, ochrona ciała (ubranie robocze), ochrona dłoni, ochrona stóp!
(źr. Toyota Handling Material)
Operator ma obowiązek czuwać nad bezpieczeństwem osób będących w pobliżu maszyny!
Czynności przed rozpoczęciem pracy:
-
- Kontrola książki konserwacji w celu sprawdzenia wcześniejszych wpisów o nieprawidłowości wózka i ich naprawach (w przypadku stwierdzenia uszkodzenia wózka należy niezwłocznie dokonać wpisu do książki konserwacji i powiadomić o tym przełożonego)
- Kontrola zewnętrzna – wycieki oleju, luźne elementy wózka, zewnętrzne uszkodzenia
- Widły - pęknięcia, odkształcenia części roboczej oraz stan zaczepów i zamków, zużycie
- Elementy ochronne wózka – rama ochronna operatora, osłona ładunku, pasy bezpieczeństwa,
dodatkowe systemy zabezpieczające: działanie wyłącznika siedzenia i działanie systemu SAS – kontrolka diagnostyczna
- Koła – Ciśnienie w ogumieniu, uszkodzenie i zużycie opon, stan felg i śrub dokręcających
- Światła – działanie oświetlenia, ewentualne uszkodzenia
- Lusterka wsteczne – ustawienie, stan
- Hamulec zasadniczy – luz pedału hamulca, poprawność hamowania, hamulec postojowy – działanie hamulca (badanie hamulców podczas jazdy z niewielką prędkością (nacisnąć pedał hamulca i sprawdzić, czy nie występują jakiekolwiek anomalie w działaniu hamulców, bądź czy hamulec nie działa tylko po jednej stronie, pociągnąć dźwignię hamulca postojowego aby sprawdzić, czy pojazd zostanie zatrzymany i pozostanie w zaparkowanej pozycji)
- Kierownica – Zamocowanie, luz jałowy, wibracja
- Klakson – działanie
- Dokonać inspekcji po ustawieniu kluczyka w stacyjce, kontrola wyświetlacza – działanie wyświetlacza po załączeniu stacyjki (w przypadku wystąpienia nieprawidłowości, zostaną one wyświetlone w postaci kodów błędów)
- Sprawdzenie systemu hydraulicznego i układu podnoszenia
(źr. Toyota Handling Material)
Zagrożenia związane z eksploatacją wózków widłowych
- przygniecenie, uderzenie wózkiem,
- utrata stateczności wózka i jego przewrócenie się,
- upadek ładunku w wyniku złego ułożenia lub przeładowania wózka,
- wypadki w czasie ruchu wózka spowodowane awarią układu kierowniczego, układu hamulcowego, błędem kierowcy, brakiem osłon na koła,
- wpływ niewygodnej pozycji operatora lub nadmierny wysiłek na jego zdolność psychomotoryczną w czasie jazdy wózkiem (niewłaściwa ergonomia kończyn wpływająca na zmęczenie lub sterowanie)
(źr. Toyota Handling Material)
Podstawa prawna bezpieczeństwa wykonywania pracy na wózkach widłowych:
Pracodawca jest zobowiązany przeszkolić pracowników (w tym obsługujących wózki widłowe) w dziedzinie bhp i wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bhp na stanowiskach pracy . Regulacje prawne zawarte są w:
1) art. 2373 i 2374 Kodeksu pracy;
2) § 41 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.);
3) rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z 27.07.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.).
(źr. PIP)
Gdzie i jak zgłaszać wypadek przy pracy? - szczegółowe informacje znajdują się na: http://www.pip.gov.pl/html/pl/prewencja/wypadki/88000000.htm
Kampania na rzecz „bezpiecznego miejsca pracy” - szczegółowe informacje znajdują się na: http://www.ciop.pl , w marcu 2011 roku ruszyła kolejna społeczna kampania informacyjna, której celem jest przyczynienie się do zmniejszenia liczby wypadków przy pracy oraz liczby osób poszkodowanych w tych wypadkach. Kampania wpisuje się w przyjętą strategię Unii Europejskiej, zakładającą zmniejszenie liczby wypadków przy pracy. Organizatorem kampanii jest Centralny Instytut Ochrony Pracy-Państwowy Instytut Badawczy.
(źr. PIP)
Opr. Beata Trochymiak
